Archive | 2017/08/31

Żydowscy żołnierze Września

Żydowscy żołnierze Września

ANDRZEJ FEDOROWICZ


W powszechnej opinii w 1939 roku Hitlerowi przeciwstawili się wyłącznie Polacy. Tymczasem aż jedną trzecią wrześniowej armii stanowiły mniejszości narodowe, do walki stanęło m.in. 100 tysięcy Żydów. Mało o nich wiemy.

„Mobilizacja! Słowo, które zelektryzowało cały świat, nie ominęło również mojego miasteczka. Dzień 24 sierpnia zastał je jak gdyby w jakieś uroczyste święto. Na ulicach pełno młodzieży, która entuzjastycznie szykuje się do złożenia ofiary krwi. W mieście, jak gdyby nigdy nie istniało ONR czy inne antysemickie organizacje, zauważyć można całkowite zbratanie między nacjami. Młodzież polska i żydowska, złączona wspólnym celem, ręka w rękę przechadza się i żegna znajomych. Stosunkowo wielu z nas zostało powołanych. Poczucie »równouprawnienia« dodaje nam animuszu. Ja otrzymałem wezwanie do 68. Pułku Piechoty we Wrześni. Ponieważ mundur miałem jeszcze ze służby czynnej, przeobrażenie się z cywila w wojskowego zajęło mi zaledwie kilka minut”.

Ta relacja anonimowego uczestnika kampanii wrześniowej, złożona po kilku latach już w warszawskim getcie (archiwum Emanuela Ringelbluma), jest jedną z wielu pokazujących, jaka przemiana nastąpiła tuż przed wybuchem wojny w relacjach między Polakami i Żydami. Zniknęły dotychczasowe izolacja i nieufność. Autor relacji widzi to nawet po przybyciu do Wrześni, którą uważa za miasto „ultraantysemickie”.

„Dotąd Żydzi, którzy tylko nielicznie je zamieszkiwali, byli jak gdyby więźniami, nie wolno im prawie było ukazywać się na ulicach miasteczka, a o wyjściu wieczorem, by nie natknąć się na czynne zniewagi, mowy być nie mogło. Perspektywa wojny to zmieniła. Sam widziałem, jak ci dotychczas znienawidzeni mieszkańcy z łopatami, kilofami szli w szeregach razem z innymi kopać rowy OPL” – wspominał żołnierz.

1 września 1939 roku w gazecie mniejszości żydowskiej „Nasz Przegląd” ukazuje się oświadczenie: „Organizacja Syjonistyczna i naród żydowski stoją po stronie polskiej, gotowe do walki o swą godność i niepodległość. To oświadczenie powinno być drogowskazem dla światowego żydostwa. Miejsce Żydów całego świata jest po stronie polskiej”.

Dzień później w tym samym dzienniku odezwę publikuje Zarząd i Rada Naczelna Związku Rabinów RP: „Bracia w Izraelu, Obywatele Najjaśniejszej Rzeczypospolitej Polskiej! Odwieczny wróg napadł w niecny, nikczemny sposób na naszą tak gorąco przez nas umiłowaną Ojczyznę, Polskę. (…) My, Żydzi, dzieci tej ziemi od zamierzchłych czasów, stajemy wszyscy w karnym ordynku, zwarci i opanowani na wezwanie Pana Prezydenta Rzeczypospolitej i Naczelnego Wodza, aby bronić naszej ukochanej Ojczyzny, każdy na wyznaczonym mu przez władze posterunku, i oddamy, gdy zajdzie tego potrzeba, na ołtarzu Ojczyzny, nasze życie i nasze mienie bez reszty. Jest to naszym najszczytniejszym obowiązkiem obywatelskim i religijnym, według nakazów naszej Świętej Wiary, który z największą radością spełnimy – tak nam i Polsce dopomóż Bóg”.

Izrael Bursztyn dostaje Krzyż Walecznych

W nocy 18 sierpnia 1939 r. Izraela Bursztyna, 31-letniego jubilera mieszkającego przy ulicy Mirowskiej w Warszawie, budzi walenie w drzwi. Kiedy je otwiera, widzi wojskowego żandarma. Ten wręcza mu nakaz mobilizacji. Bursztyn służył w 65. Pułku Piechoty w Grudziądzu, specjalizuje się w ciężkich karabinach maszynowych i walkach przeciw czołgom. Ma przydział do batalionów przeciwpancernych, kilkakrotnie uczestniczył w czterotygodniowych ćwiczeniach rezerwistów. Jednak mimo doskonałej historii służby jako Żyd nie otrzymał dotąd żadnego odznaczenia ani awansu.

Bursztyn ubiera się i idzie na dworzec kolejowy, skąd jedzie do pułku w Radomiu. Następnego dnia zostaje mianowany dowódcą drużyny z funkcją kaprala i wysłany na ćwiczenia. 30 sierpnia razem z innymi Żydami składa przysięgę przed majorem Baruchem Steinbergiem, naczelnym rabinem Wojska Polskiego. Tego samego dnia wyjeżdża pod Wieluń, by zająć stanowisko w pobliżu niemieckiej granicy. Jego grupa znajduje się na pierwszej linii natarcia. 1 września o 5 rano przed pozycją drużyny Bursztyna pojawiają się czołgi, a za nimi oddziały liniowe SS.

„Szturm był bardzo ciężki, ale stawiliśmy twardy opór – wspominał później. – Dowodziłem i jednocześnie sam dużo strzelałem z ckm-u. Nasza pozycja pozostała nietknięta, ale padły pierwsze, liczne ofiary. Pamiętam dobrze pierwszego zabitego z naszej grupy, mojego przyjaciela Elenberga, ślusarza. Po ciężkim dniu nieustannych szturmów i ataków nasz front został jednak w wielu miejscach przerwany. Musieliśmy wycofać się do Wierzchlasu”.

Tam Bursztyn i jego oddział biorą udział w jednym z najbardziej zaciętych epizodów bitwy granicznej. „Walczyliśmy trzy dni bez przerwy, bardzo często na bagnety. Nasza grupa prowadziła najbardziej bohaterskie walki. Zostaliśmy jednak rozbici. Wielu oficerów, którzy uratowali się od śmierci z ręki wroga, popełniło tam samobójstwo” – notował. Pluton, w którym służy Bursztyn, rusza w stronę Łodzi, spotykając po drodze inne pozbawione dowództwa grupy. Znajduje ich komendantura polowa, która na nowo organizuje oddziały i przywraca im zdolność bojową. Drużyna Bursztyna, która wciąż ma uratowany z walk ckm, stacza nad rzeką krótką, wygraną potyczkę z Niemcami, po czym zostaje skierowana do pilnowania mostu.

W środku nocy, walcząc ze zmęczeniem i snem, żołnierz zauważa, że ktoś kręci się pod mostem. Mężczyzna ubrany jest jak chłop i na pytanie, co tam robi, odpowiada: „Mam chleb do sprzedania”. Bezsensowna odpowiedź i dziwny akcent wydają się Bursztynowi podejrzane. Chwyta mężczyznę i zaczyna przesłuchanie. „Biłem go tak długo, aż wybiłem z niego prawdę, którą podejrzewałem. Był Niemcem. Pod chłopskim paltem miał wojskowy mundur. Prawdopodobnie był strzelcem spadochronowym. Obiegłem wszystkie miejsca pod mostem i znalazłem tam podłożony dynamit. Faceta kazałem odprowadzić do komendantury polowej. Został zabity na miejscu” – wspominał.

Za ten czyn następnego dnia Izrael Bursztyn został odznaczony Krzyżem Walecznych i otrzymał upragniony awans na plutonowego. Weźmie jeszcze udział w największej bitwie Września, nad Bzurą, i ucieknie razem z kolegami z niewoli, zabijając niemieckiego konwojenta. Po powrocie do Warszawy zostanie przyjęty jak bohater. Organizujący ewakuację polskich żołnierzy do Francji oficerowie wielokrotnie będą namawiali go do wyjazdu. Jednak, ulegając prośbom żony, Bursztyn pozostanie w okupowanej stolicy.


To jedynie fragment tekstu. Cały artykuł “Żydowscy żołnierze Września” przeczytasz w najnowszym numerze “Newsweek Historia“.


twoje uwagi, linki, wlasne artykuly, lub wiadomosci przeslij do: webmaster@reunion68.com

 


Teaching the world how to make the desert bloom

Israel21cTeaching the world how to make the desert bloom

Lin Arison & Diana C. Stoll/The Desert and the Cities Sing


People come to the Ramat Negev Agro-Research Center from all over the world to study how Israel grows things in the desert and how to fight desertification.

Growing strawberries at the Ramat Negev Agro-Research Center. Photo courtesy

At the Ramat Negev Agro-Research Center, acacia trees bloom, casting long shadows by the greenhouses, and fat pumpkins ripen on the ground. Everywhere you look, jewel-like cherry tomatoes dangle above the sand, on vines strung to wires, carefully irrigated and nourished.
While tiny tomatoes have been around for centuries, certain varieties of cherry tomatoes – including the popular tomaccio – were developed in Israel back in the 1970s. Here they grow in abundance, as do sweet peppers of all colors – yellow, green, red, chocolaty-brown, and purple.

The Ramat Negev Regional Council oversees this center, and agricultural experiments are conducted by onsite researchers as well as by scientists from Ben-Gurion University, the agriculture faculty of the Hebrew University, the Volcani Center, and elsewhere, in consultation with the Israeli Extension Service. It is a hotbed of innovation and discovery.

“People come here from all over the world to study how we grow things in the desert and how to fight against the desert’s continuing conquest of their land,” Gadi Grinblat explains.

It was here that scientists determined the importance, when irrigating with brackish water, of directing the water underneath the plant, so that it goes directly to the roots and doesn’t touch the upper parts. Otherwise, the salt in the water will harm the plants’ sensitive green leaves.

Like most Israeli agricultural endeavors, the Agro-Research Center makes use of the drip-irrigation system, which was developed by the country’s Netafim company – the headquarters of which are also located in the Negev, at Kibbutz Hatzerim.

Like the Blaustein Institutes for Desert Research, the Ramat Negev Agro-Research Center is happy to spread the word about its findings with the rest of the world.

Israel’s MASHAV (Agency for International Development Cooperation) helps to make that happen through its agricultural/outreach arm, CINADCO (Center for International Agricultural Development Cooperation), and with the scientific research capabilities of the Volcani Center.

Israeli agro-scientists are regularly sent out to demonstrate their findings, in Africa, Asia, Latin America, Central Europe, and the Middle East – and farmers and scientists from abroad are brought into Israel to study and share their knowledge as well.

Not surprisingly, the focus is on Israel’s areas of expertise: growing food in semi-arid and arid zones, combating “desertification,” irrigation and water management, dairy farming, and strategies for the small farmer. The goals are vast and vital: to ensure food security and economic self-sufficiency.

For more information: Ramat Negev Agro-Research Center


Lin Arison & Diana C. Stoll are the creators of The Desert and the Cities Sing: Discovering Today’s Israel, a treasure box that highlights Israel’s creative achievement and innovation.


twoje uwagi, linki, wlasne artykuly, lub wiadomosci przeslij do: webmaster@reunion68.com