Archive | 2021/10/13

Żydoteka, czyli dlaczego warto czytać literaturę żydowską.

Oct13
Żydoteka, czyli dlaczego warto czytać literaturę żydowską.

Maja Chitro

foto: Grzegorz Gołębiowski

Literatura żydowska, szczególnie ta historyczna, wzbudza w Polsce wciąż wiele emocji. A co z literaturą piękną? Tu sprawa się komplikuje. Ale wtedy na pomoc przychodzi Urszyla Rybicka – znana w sieci jako Żydoteka.

„Bo nie ma nic tak gorzkiego albo tak słodkiego jak prawda”, pisał Isaac Bashevis Singer w „Opowieści o Królu Pól”. O niego m.in. pytam Urszulę Rybicką, publicystkę, tłumaczkę i założycielkę Żydoteki. Stamtąd czerpię wiedzę na temat literatury żydowskiej, która w Polsce, mam wrażenie, wciąż nie jest wystarczająco popularna. Dlaczego?

W moim domu literatura żydowska była obecna od zawsze. Amosa Oza podsunęła mi jeszcze w dzieciństwie mama. Tata streszczał mi przez telefon „Zaczarowanego krawca i inne humoreski” Szolema Alejchema. Potem sama już czytałam autorów o żydowskich korzeniach: Paula Celana, Waltera Benjamina, Franza Kafkę. A Ty od kogo radziłabyś zacząć?
URSZULA RYBICKA: Trudno o lepszych nauczycieli niż Kafka czy Celan, choć są wymagający. Z autorów izraelskich zawsze polecam klasyków – Amosa Oza i Dawida Grosmana, wyśmienite powieści piszą Zeruya Shalev czy Eshkol Nevo. Wart odnotowania jest Sayed Kashua, jeden z niewielu Palestyńczyków tworzących po hebrajsku.

Zauważ, że wśród moich pierwszych kontaktów z tą literaturą nie ma żadnych kobiet. Betty Friedan czy Gertrude Stein poznałam w okolicznościach związanych z feminizmem lub historią sztuki.
Brak lub mała reprezentacja kobiet jest typowa dla każdej kultury zdominowanej przez mężczyzn. Dobrze, że mamy dziś świadomość tego, jak ważne w patriarchalnym świecie są głosy artystek takich jak poetka Zuzanna Ginczanka czy nowelistka Ester Singer Kreitman – starsza siostra pisarzy Isaaca i Israela Singerów. Poruszającą lekturą z czasów wojny są także dzienniki Anne Frank i Reni Spiegel.

A co z pisarkami współczesnymi?
Odważne głosy Dorit Rabinyan, Ayelet Gundar-Goshen i Sary Shilo są niezwykle celne, a ich opisy Izraela pokazują, jak skomplikowany i wielowarstwowy jest dziś żydowski świat.

Który z tych autorów zrobił na Tobie szczególne wrażenie?
Momentem przełomowym była dla mnie lektura opowiadania Etgara Kereta „Rury”, które chwyciło mnie za serce. Postanowiłam dowiedzieć się wszystkiego o tym pisarzu, pomyślałam też, że skoro tak dobrze pisze, to kto wie, może w tym Izraelu jest więcej takich jak on?

O tym wszystkim opowiadasz na profilu Żydoteki.
Profil powstał kilka lat temu – już od jakiegoś czasu recenzowałam żydowską literaturę, dlatego postanowiłam robić zdjęcia okładkom, by publikować je na Instagramie i Facebooku. Szybko się okazało, że wiele osób interesuje ta kultura, więc rozwinęłam profil tak, żeby były to też opowieści o książkach. Ostatecznie Żydoteka stała się tym, czego sama kiedyś szukałam – miejscem, gdzie można znaleźć nie tylko informacje o nowościach, ale też poznać klasykę i najważniejszych pisarzy, kulisy żydowskiego świata literackiego czy wciąż nie do końca odkrytą współczesną literaturę Izraela. Pokazuję życie, które odrodziło się po Zagładzie i ma swoją kontynuację. Jest to już kultura odmienna od tego, co znamy choćby z opowiadań Singera, ale wciąż czerpie z historycznego dorobku.

Na czym skupiają się obecnie izraelscy pisarze?
Głównie na życiu codziennym na Bliskim Wschodzie, poruszają temat konfliktu izraelsko-palestyńskiego czy militaryzacji kraju. Wątek Zagłady podejmują wtedy, gdy ten horror bezpośrednio dotknął ich przodków. Intrygującą książką, która zdaje się redefiniować nasze postrzeganie pamięci historycznej, jest powieść Yishaia Sarida „Potwór pamięci”. Pokazuje, że być może nauczanie o Zagładzie ma braki. Autor zadaje pytania, czy o historii lepiej opowiadać z perspektywy oprawcy, czy ofiary.

Czy literatura żydowska poradziła sobie z Holocaustem? Bo na przykład w twórczości hiszpańskich pisarzy nadal są silne nawiązania do terroru frankistowskiego, o czym piszą Jaume Cabré i Manuel Rivas.
Tu jest podobnie. Zagłada nie została jeszcze przepracowana ani w świadomości społecznej, ani w literaturze. W książkach izraelskich pisarzy te wątki nie pojawiają się tak często, jak mogłoby się wydawać. Mierzenie się z historią wojenną to specyfika utworów powstających w Europie.

Jakie jeszcze książki Cię ukształtowały?
Poza tymi autorstwa Kereta bezgraniczne pokochałam „Księgę gramatyki intymnej” Dawida Grosmana i „Wśród swoich” Amosa Oza. Później duże wrażenie zrobiły na mnie te mniej oczywiste lektury, jak komiksy Rutu Modan czy mikroopowiadania Alexa Epsteina. Patrząc na nie z perspektywy czasu, widzę, że te książki kształtowały nie tylko moje myślenie o świecie żydowskim, ale też o świecie w ogóle. To uniwersalne historie o zagubionym człowieku, który próbuje znaleźć dla siebie najlepsze miejsce.

To dlatego, ze względu na jej uniwersalizm, warto czytać literaturę żydowską?
Warto ją czytać, by poznać drugiego człowieka, którego być może nie mielibyśmy okazji spotkać w codziennym życiu. To dobry punkt wyjścia do walki z uprzedzeniami lub ze stereotypami. Lekcja empatii i zrozumienia. Literatura żydowska to też wątki dotyczące tradycyjnego życia religijnego, rytuałów, świąt. Każdy znajdzie tu coś dla siebie. Świetną rozrywką są izraelskie kryminały lub powieści graficzne wspomnianej Modan. Warto pamiętać, że literatura Żydów to istotna część polskiej literatury, np. utwory Juliana Tuwima towarzyszą nam od najmłodszych lat.

Dlaczego w takim razie Isaac Bashevis Singer, laureat literackiego Nobla, nie jest zaliczany do grona polskich noblistów, choć wyjechał z kraju dopiero, gdy miał 33 lata?
Mówi się, że ojczyzną pisarza jest język. Dlatego potrafię zrozumieć to, że Singer nie jest zaliczany do grona polskich noblistów, bo de facto nie tworzył literatury polskiej. Jednak jego przypadek to bardziej złożona kwestia – pokazuje, na ile jesteśmy otwarci na wpływy odmienne od naszego tradycyjnego, narodowo-katolickiego rozumienia świata. Myślę też, że dla wielu Polaków, szczególnie ze starszego pokolenia, kultura Żydów może być pewnego rodzaju wyrzutem sumienia lub niezagojoną raną. Dla niektórych to wciąż trudny temat, którego łatwiej unikać. Za to młodzi są często zafascynowani tym nieznanym „rajem utraconym”, amputowaną częścią polskiej kultury.

Wymazanie polskiej inteligencji pochodzenia żydowskiego z naszej świadomości to pokłosie wojny, powojnia i Marca ’68. Dlaczego tak ważne jest przywrócenie ich pamięci?
Celem dwóch totalitaryzmów było całkowite usunięcie Żydów i nie dotyczyło to tylko świata kultury czy życia społecznego. Ci, których nie zamordowano, zostali zmuszeni do opuszczenia kraju po wojnie. Pamięć o przeszłości jest ważna z punktu widzenia naszej przyszłości. Czy będziemy mądrzejsi od poprzednich pokoleń? To szczególnie paląca kwestia, gdy jesteśmy świadkami odradzających się ruchów neofaszystowskich w wielu europejskich krajach.

Zdarza się, że tematy, które podejmujesz w Żydotece, wzbudzają skrajne emocje, że walczysz z hejtem?
Rzadko, ale ataki się zdarzają, szczególnie w momentach kryzysowych, jak w czasie ostatniego nasilenia konfliktu izraelsko-palestyńskiego. W takich chwilach rośnie przyzwolenie na jawnie antysemickie wypowiedzi, więc ludzie dają upust agresji.

W Polsce filosemityzm miesza się z antysemityzmem.
Uważam, że im większy kontakt będziemy mieli z wartościowymi lekturami czy filmami, tym odporniejsi będziemy na manipulacje i fake newsy. Nauczymy się odróżniać prawdę od antysemickiego żargonu, a tym samym zyskamy narzędzia, by z nim walczyć.

Jakim, ważnym dla Ciebie cytatem, podsumowałabyś tę rozmowę?
Słowami Etgara Kereta w tłumaczeniu Agnieszki Maciejowskiej, ponieważ doskonale oddają ducha współczesnych czasów: „Znasz to uczucie, że jesteś w jakimś miejscu i pytasz sam siebie, co tu robisz? Ze mną jest tak cały czas, skręca mnie, żeby sobie pójść. Z każdego miejsca, w którym jestem, do innego. To nie ma końca”.

*Wywiad ukazał się pierwotnie w sierpniowym wydaniu magazynu ELLE.

Zawartość publikowanych artykułów i materiałów nie reprezentuje poglądów ani opinii Reunion’68,
ani też webmastera Blogu Reunion’68, chyba ze jest to wyraźnie zaznaczone.
Twoje uwagi, linki, własne artykuły lub wiadomości prześlij na adres:
webmaster@reunion68.com

The Sally Rooney episode: BDS proves once again that it’s all about the anti-Semitism

Oct13
The Sally Rooney episode: BDS proves once again that it’s all about the anti-Semitism

Jonathan S. Tobin

A novelist’s refusal to have her work translated into Hebrew, and Ben & Jerry’s inability to explain why they want to single out Israel for boycotts, tell us all we need to know about how Jew-hatred is justified. Op-ed.
.Erik Voake/Getty Images for Hulu

(JNS) Irish novelist Sally Rooney thinks that she’s an advocate for human rights, and that prejudice and hate have nothing to do with her work or her various political stands. As far as Ben Cohen and Jerry Greenfield—the Ben and Jerry who founded the eponymous ice-cream brand—are concerned, they are among the nation’s foremost progressives. The pair believe that they are righteous advocates for social justice.

Yet despite their well-advertised good intentions and enormous self-regard, Rooney, Cohen and Greenfield are promoting hatred against Jews. What makes it so infuriating is that none of them—and others who also support the BDS movement that targets Israel—are honest enough to own up to the consequences of their actions.

By refusing to acknowledge that backing a movement that seeks Israel’s destruction is itself inherently anti-Semitic, they are not only in denial about what they are doing but demonstrating the way contemporary intellectual fashions on the left are enabling hatred that singles out Jews.

Rooney’s case is pretty straightforward, despite her attempts to cling to the illusion that she has the moral high ground.

The novelist, whose third book, Beautiful World, Where Are You, has just been released, has told the Israeli publishing house that handled her two previous works of fiction that she would not allow them to put out the new one. According to the company, Modan Publishing, she told them that she wasn’t interested in having her book published in Hebrew or in Israel.

Subsequently, she said that prompted by a libelous report put out by Human Rights Watch that falsely labeled Israel as an “apartheid state,” she supported the BDS movement, which calls for an end to all commerce and contacts with the Jewish state.

She told The New York Times in an email that while she had nothing against having her writing appear in Hebrew, “I simply do not feel it would be right for me under the present circumstances to accept a new contract with an Israeli company that does not publicly distance itself from apartheid and support the U.N.-stipulated rights of the Palestinian people.”

In a further clarification, she said she was “responding to the call from Palestinian civil society” and expressing solidarity with “their struggle for freedom, justice and equality.”

Two things about her position need to be understood clearly.

One is that the goal of BDS isn’t to adjust Israel’s policies towards the ‘West Bank’ and Hamas terrorist state in Gaza or to advocate for Palestinian Arab independence as part of a two-state solution. Its aim is the eradication of Israel, the one Jewish state on the planet. The talk about apartheid isn’t merely a distortion of the anomalous situation in the territories where Palestinian Arabs have repeatedly rejected peace offers; it’s their false description of life inside the only democracy in the Middle East.

As The Guardian reported, Rooney was one of many literary types who signed a “letter against apartheid” published in May which spoke of 1948 (and not 1967, when Israel came into possession of the ‘West Bank’ as part of a defensive war) as the beginning of “Israeli settler colonial rule” and referred to Israel’s attempts to defend its citizens—Jew and Arab alike—against more than 4,000 terrorist rockets and missiles fired from Hamas in the Gaza Strip as a “massacre of Palestinians.”

Simply put, the letter is not only a compendium of anti-Israel lies and anti-Semitic stereotypes but incompatible with any notion of peace that doesn’t involve Israel’s destruction.

That means that in order to comply with Rooney’s definition of an Israeli company that distances itself from “apartheid,” they would have to join that call for their nation’s elimination.

Somewhat more subtle but no less damning was Cohen and Greenfield’s explanation for the partial boycott of Israel that is being carried out by the company they founded but subsequently sold to the Unilever Corporation.

In an interview with Axios broadcast on HBO, the pair sought to defend the decision of the woke independent board that they insisted on putting in place when they sold their company. They consider the decision to drop their Israeli partner and ban the sale of its products in parts of Jerusalem illegally occupied by Jordan from 1949 to 1967, as well as in the ‘West Bank’, to be a protest against what they claim are Israel’s illegal policies.

But when Axios reporter Alexi McCammond asked them why they thought it was right to boycott Israel but not other places whose policies they disagree with, the pair was stumped.

McCammond wanted to know why they weren’t halting the sale of ice-cream in Texas, which has passed a law against abortion after a fetal heartbeat is detected and which all progressives oppose. She also asked why they weren’t boycotting the state of Georgia, which has an election integrity law that liberals blasted and that motivated Major League Baseball to move its 2021 All-Star Game from Atlanta to Denver.

The answer to these queries was stunned silence followed by a nervous laugh. As Axios reported: “I don’t know,” Cohen said with a laugh. “It’s an interesting question. I don’t know what that would accomplish. We’re working on those issues, of voting rights. … I think you ask a really good question. And I think I’d have to sit down and think about it for a bit.”

When he was pressed about Texas and the new abortion laws, he replied “by that reasoning, we should not sell any ice-cream anywhere. I’ve got issues with what’s being done in almost every state and country.”

Of course, Ben & Jerry’s isn’t going to stop selling its products in Texas and Georgia. Virtue-signaling their support for environmentalism and other fashionable leftist causes has proven profitable for their company. They’re not going to endanger their bottom line by pulling out of areas where they make big money.

It’s no accident that Israel is the country that is always singled out by so-called human-rights advocates for its alleged crimes even though other nations, which are actually tyrannies, get ignored. Israel is the only nation in the world that has spawned a worldwide movement that aims at its destruction. Only Jews and Jewish rights are treated in this manner, which is to say that BDS, in whatever form it takes, is, like anti-Zionism itself—inherently anti-Semitic. And the fact that some Jews, like Cohen and Greenfield, or groups with Jewish names like Jewish Voices for Peace, which promotes anti-Semitic blood libels, support it doesn’t give them a pass for a movement that targets their own people for hate and discrimination.

That’s why laws being pushed in states all around the country to punish those companies that engage in discriminatory commercial conduct against Israel and Jews are not only not a violation of free speech but desperately needed.

In much of the mainstream media and polite liberal society, BDS is still treated like a legitimate protest rather than anti-Semitism. The growing acceptance of critical race theory and intersectionality is part of the reason for this since those toxic ideas provide a permission slip to anti-Semitism so long as it is cloaked in the rhetoric of the left.

But the actions of people like Rooney and Ben & Jerry’s rip the veil from this subterfuge. Those who think that only Israel’s efforts to defend itself against the Palestinian war on its existence or to assert Jewish rights are the most intolerable acts happening anywhere on the planet mustn’t be allowed to pose as do-gooders. Whether actively or passively, they are complicit in a hate campaign with an anti-Semitic goal that essentially justifies terrorist violence. Those who engage in such despicable behavior deserve the same opprobrium and boycotts that they would use against Israel and the Jews.

Jonathan S. Tobin is editor in chief of JNS—Jewish News Syndicate. Follow him on Twitter at: @jonathans_tobin.

Zawartość publikowanych artykułów i materiałów nie reprezentuje poglądów ani opinii Reunion’68,
ani też webmastera Blogu Reunion’68, chyba ze jest to wyraźnie zaznaczone.
Twoje uwagi, linki, własne artykuły lub wiadomości prześlij na adres:
webmaster@reunion68.com

New Survey Sheds Light on Deep-Rooted Antisemitic Attitudes Across EU Nations

Oct13
New Survey Sheds Light on Deep-Rooted Antisemitic Attitudes Across EU Nations

Ben Cohen

Antisemitic graffiti on a house in the historic center of Lyon in France. Photo: Twitter

Antisemitic prejudice towards Jews persists among more than 30 percent of the population in countries across Eastern Europe, while in Western Europe, hostile views of the State of Israel command similar levels of agreement despite a sharp decline in traditional antisemitic attitudes, a new survey disclosed on Tuesday.

The survey was released by the Brussels-based European Jewish Association (EJA) at a conference on Tuesday addressed by senior Jewish and Israeli leaders. Based on polling among 1,000 respondents in each of sixteen EU member states, the survey demonstrated that antisemitism was still “deeply ingrained in Europe and hard to treat,” the EJA’s president, Rabbi Menachem Margolin, said.

The polling was conducted in Dec. 2019 and Jan. 2020 — three months before European countries went into lockdown in response to the COVID-19 pandemic, which itself gave rise to a new wave of antisemitic conspiracy theories.

When asked questions related to what the survey described as “primary antisemitism” — that Jewish communities are an undesirable presence, that Jews engage in shady financial practices, that a “secret Jewish network influences political and economic affairs in the world” along with similar tropes — more than a third of survey respondents in some nations of Eastern Europe manifested these attitudes.

In both Poland and Hungary, 42 percent of respondents agreed with statements based on classic antisemitic canards, with just under half agreeing “strongly.” Asked whether Jews should leave the country, 24 percent of Polish respondents agreed, while 31 percent confessed that they would be unhappy if one of the neighbors was Jewish. In Hungary, 30 percent of respondents disagreed that Europe should make all efforts to “preserve Jewish religion and culture,” 33 percent agreed that the interests of Jews differ from the general population, and 20 percent believed “it would be best if the Jews left this country.”

About 10,000 Jews currently live in Poland, a country which had a pre-World War II Jewish population of 3 million. The size of the community in Hungary is estimated at between 75,000 and 100,000. Prior to the war, more than 800,000 Jews lived in Hungary.

In Romania, the proportion of respondents agreeing with statements of “primary antisemitism” in the survey was 38 percent and in the Czech Republic 36 percent.

Levels of “primary antisemitism” were significantly lower in most of the countries that remained outside the Soviet bloc after 1945, with the exceptions of Austria, where 31 per cent of respondents were in agreement, and Greece, where an astonishing 48 percent of respondents agreed with classic antisemitic tropes.

When asked whether a secret Jewish network ran the world, 58 percent of Greek respondents answered in the affirmative. Around 6,000 Jews remain in Greece today, from a community that numbered almost 80,000 before World War II.

In those countries where antisemitic incidents remain at worryingly high levels, “primary antisemitism” nonetheless remains a relatively marginal phenomenon. In France, where nearly 700 antisemitic incidents were reported in 2020, 15 percent of respondents agreed with expressions of classical antisemitism, in Germany, where there were more than 2,000 antisemitic incidents recorded 17 percent, and in the UK, with nearly 2,000 incidents last year, just six percent. The number was even in lower in the Netherlands, where only three percent of respondents exhibited hardline antisemitic attitudes.

When asked about the minimization, relativization and abuse of the Nazi Holocaust — defined by the survey as “secondary antisemitism” — antisemitic attitudes increased, according to the survey. In Poland, where government legislation recently closed off the possibility of restitution for Holocaust survivors, a full 71 percent of respondents demonstrated antisemitic understandings of the Holocaust. Asked whether Jews were historically responsible for bringing about their persecution, 31 percent of Poles agreed, while 67 percent agreed with the statement that during World War II, “people from our nation suffered as much as Jews.”

Similar attitudes towards the Holocaust were prevalent in Greece (67 percent), Hungary (80 percent), Romania (82 percent) and Austria (77 percent).

The polling also showed that hostility to Israel rooted in antisemitism remained a widespread phenomenon across Europe, with 81 percent of Spanish respondents, 75 percent of Italian respondents, 78 percent of Czech respondents and 86 percent of Polish respondents demonstrating what the survey called “antisemitic hostility against Israel.” This included widespread agreement with such statements as “Israelis behave like Nazis towards the Palestinians” and “When I think of Israel’s politics, I understand why some people hate the Jews.”

Jewish and Israeli leaders who attended the EJA’s launch of the survey sounded a pessimistic note on the implications of the data.

“One thing is certain: While the European institutions and politicians devote significant resources and spare no effort in the fight against antisemitism, the situation in Europe is not improving,” commented Joel Mergui, president of the European Center for Judaism in Paris.

Margaritis Schinas — the vice-president of the European Commission, the EU’s executive body — reminded those at the launch that last week, the Commission published a nine-year strategy to combat antisemitism.

“We will prevent all types of antisemitism including Israel related antisemitism which is the most common form, using all the tools at our disposal,” Schinas said. “We know that Europe can only prosper when its Jewish communities can prosper too.”

The meeting also heard from the President of Israel, Isaac Herzog, who noted the continued “threats to Jewish religious and cultural life in Europe including calls, legislations and judgments that support a ban on Jewish circumcision and productions of kosher meat.”

Herzog added that he urged those present “to use all of the tools at your disposal to ensure that European Jews can live an open, free and secure Jewish life.” He pledged too that “Israel will always be a home for you and will always be by your side.”

The survey was commissioned by the Action and Protection League, the EJA’s partner organization, and conducted in cooperation with Ipsos, led by Professor András Kovács of Central European University.

Zawartość publikowanych artykułów i materiałów nie reprezentuje poglądów ani opinii Reunion’68,
ani też webmastera Blogu Reunion’68, chyba ze jest to wyraźnie zaznaczone.
Twoje uwagi, linki, własne artykuły lub wiadomości prześlij na adres:
webmaster@reunion68.com