Ksiądz profesor wykłada o żydowskich mordach rytualnych. List Polskiej Rady Chrześcijan i Żydów

REDAKCJA

Obraz przedstawiający rzekomy mord rytualny z katedry w Sandomierzu autorstwa Karola de Prevot (XVIII w.)

Apelujemy o publiczne zajęcie stanowiska w tej sprawie oraz podjęcie surowych kroków dyscyplinujących wobec osoby głoszącej takie antyżydowskie i antykatolickie twierdzenia – pisze Polska Rada Chrześcijan i Żydów w liście do metropolity lubelskiego abp. dr. hab. Stanisława Budzika i rektora Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego ks. prof. dr. hab. Antoniego Dębińskiego.

Ekscelencjo, Księże Arcybiskupie!
Magnificencjo, Księże Rektorze!

Z rosnącym niepokojem śledzimy narastającą w tym roku aktywność wykładową ks. prof. Tadeusza Guza dotyczącą Żydów i judaizmu. Niektóre wygłaszane przez niego tezy są całkowicie niezgodne z prawdą i absolutnie niedopuszczalne. Dlatego zwracamy się do Księdza Arcybiskupa i Księdza Rektora z prośbą o podjęcie stosownej interwencji.

Podczas swoich wykładów (nagrania dostępne są w wielu miejscach w internecie) ks. Guz wielokrotnie wypowiada tonem eksperta różne opinie sprzeczne ze zdrowym rozsądkiem i z faktami. Naszą szczególną uwagę przykuły słowa profesora Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II o żydowskich mordach rytualnych. Cytujemy je spisane dosłownie z nagrania dostępnego w internecie: „My wiemy, kochani państwo, że tych faktów, jakimi były mordy rytualne, nie da się z historii wymazać. Dlaczego? Dlatego, że my, polskie państwo, w naszych archiwach, w ocalałych dokumentach, mamy na przestrzeni różnych wieków – wtedy, kiedy Żydzi żyli razem z naszym narodem polskim – my mamy prawomocne wyroki po mordach rytualnych”.

Absolutnie niedopuszczalne jest, aby opinie o rzekomej prawdziwości mordów rytualnych były tolerowane w przestrzeni publicznej

Jak z pewnością doskonale wiadomo Księdzu Arcybiskupowi i Księdzu Rektorowi, żydowskie mordy rytualne są wytworem antysemickiej fantazji. Prawomocne wyroki polskich sądów na rzekomych sprawcach takich mordów (również wyroki śmierci) zapadały zaś często po tym, jak oskarżeni żydowscy współobywatele poddawani byli torturom.

Najsłynniejszy polski rzekomy mord rytualny to ten „uwieczniony” na obrazie wiszącym w katedrze sandomierskiej. Jest to wierutne kłamstwo. Nie dość bowiem, że żadnego mordu rytualnego nie było, to nawet wręcz odwrotnie – z inicjatywy wpływowych katolickich duchownych w latach 1628, 1698 i 1710-1713 skazano na śmierć Bogu ducha winnych sandomierskich Żydów.

Od stycznia 2014 r., na mocy decyzji bp. Krzysztofa Nitkiewicza, pod obrazem w Sandomierzu wisi tabliczka z – zaproponowanym wiele lat wcześniej przez naszą Radę – wyjaśnieniem: „Obraz ten przedstawia rzekomy mord rytualny, który miałby być dokonany przez sandomierskich Żydów w celu dodania krwi dziecka chrześcijańskiego do macy używanej w czasie Paschy. Wydarzenie to nie jest zgodne z prawdą historyczną, a co więcej nigdy nie mogło mieć miejsca, gdyż prawa judaizmu zabraniają spożywania krwi. Żydzi nie mogli dokonywać i nie dokonywali mordów rytualnych. Z powodu podobnych oskarżeń byli często prześladowani i mordowani, jak to wydarzyło się również w Sandomierzu. Począwszy od XIII wieku papieże zabraniali rozpowszechniania tego rodzaju fałszywych zarzutów i bronili Żydów przed nimi”.

Oskarżenia wobec Żydów o dokonywanie na chrześcijanach mordów rytualnych, choć oficjalnie odrzucane przez Kościół, wciąż, niestety, powracają w wyobraźni części katolików. Absolutnie niedopuszczalne jest więc, aby opinie o rzekomej prawdziwości mordów rytualnych były tolerowane w przestrzeni publicznej. Nie godzi się, aby takie opinie wygłaszał profesor zasłużonej uczelni noszącej imię wielkiego przyjaciela Żydów – papieża Jana Pawła II. Nie do przyjęcia jest, aby wypowiadał je duchowny archidiecezji lubelskiej, na terenie której żyło dawniej tak wielu Żydów, i gdzie tak wiele dobra dokonało się w ostatnich dekadach w dziedzinie dialogu chrześcijańsko-żydowskiego.

Wobec głoszenia takich tez współcześnie może obowiązywać jedynie polityka «zero tolerancji»”

Wiemy, że wypowiedzi ks. Tadeusza Guza również w innych kwestiach są dla Księży nie do zaakceptowania. Świadomi jesteśmy ustnego zalecenia metropolity lubelskiego, aby ks. Guz „powstrzymał się od wypowiedzi na temat Marcina Lutra i reformacji”. Znamy też stanowisko rzecznik prasowej KUL, że wypowiedzi ks. Guza w sprawach ekologii „szkodzą dobremu imieniu uniwersytetu”, ale „są wyrazem indywidualnych poglądów o charakterze pozanaukowym, za które pełną odpowiedzialność bierze ich autor”. W tym przypadku chodzi jednak o kwestię szczególnej wagi – o publiczne podtrzymywanie tezy, która w przeszłości wielokrotnie bezpośrednio doprowadziła do pozbawienia życia niewinnych ludzi.

Wobec głoszenia takich tez współcześnie może obowiązywać jedynie polityka „zero tolerancji” – tym bardziej, że nagrania z wykładami ks. Guza cieszą się dużą popularnością wśród internautów. W tak istotnej sprawie opinia publiczna nie powinna mieć żadnych wątpliwości co do stanowiska Kościoła, a zwłaszcza władz metropolii lubelskiej i uniwersytetu katolickiego jako przełożonych ks. Guza. Apelujemy zatem do Księdza Arcybiskupa i Księdza Rektora o publiczne zajęcie stanowiska w tej sprawie oraz podjęcie surowych kroków dyscyplinujących wobec osoby głoszącej takie – antyżydowskie, ale i antykatolickie, bo odrzucane przez Kościół – twierdzenia.

Informujemy również, że ze względu na wagę sprawy nadamy temu listowi charakter publiczny w kilka dni po wysłaniu do adresatów.

Stanisław Krajewski i Zbigniew Nosowski, współprzewodniczący Polskiej Rady Chrześcijan i Żydów

Warszawa, 13 listopada 2018 r.

Jewish Life in Poland Before the Holocaust

Facing History and Ourselves

Jewish Community of Kalisz in the Interwar Years | The Holocaust / Holocaust Encyclopedia – United States Holocaust Memorial Museum

Before the Holocaust, Jews were the largest minority in Poland. In Poland’s major cities, Jews and Poles spoke each other’s languages and interacted in markets and on the streets. Even the market towns, or shtetls, that have come to represent the lives of Jews in Eastern Europe were, to some extent, mixed communities. That did not mean that antisemitism did not impact the lives of Polish Jews, but Jews were part of Poland, and Polish culture was, in part, Jewish.

When the Nazis set their sights on Poland, they sought to destroy all that was there and build it up again as a colonial homeland for Germans. In the process, the Nazis situated their major killing centers there, organizing a railway that took Jews and other prisoners from their homelands to be murdered in occupied Poland. Before liberation in 1945, nearly five million Poles died—including three million Jews and 1.9 million non-Jewish Polish citizens. The Poland that emerged from the war, as evidenced by postwar attacks on Jewish survivors, lacked the diversity that had been essential to Polish culture on the eve of the Second World War.

Jews had been living in Poland since at least the Middle Ages. When Crusaders moved through Europe in the thirteenth century, Jewish refugees sought safety in Poland. The 1264 Statute of Kalisz created legal protections for Jews that were extended by King Kazimierz Wielki, or Casimir the Great, in the early fourteenth century. With these protections, Jewish communities in Poland began to thrive. Scholars suggest that by the sixteenth century, 80 percent of all Jews worldwide lived in Poland, where they enjoyed relative autonomy and tolerance and developed a rich social and cultural life, including several significant Jewish religious movements, such as the Hasidim (a sect of Judaism with an emphasis on mysticism and prayer) and a Jewish reformation movement called the Haskalah.

The relatively peaceful existence of Polish Jewry was threatened toward the end of the eighteenth century when, in a series of diplomatic moves, Poland was partitioned between Russia, Prussia, and Austria. With Russia in control of vast areas of Poland, most Polish Jews found themselves living under Russian rule. Russia imposed geographic and professional restrictions on Jewish life, confining Jews to the Pale of Settlement (which was abolished legally in 1917, though this region continued to house the majority of European Jewry). In response, Jews fought alongside Polish fighters seeking independence during a series of uprisings throughout the nineteenth century.

Except for a small minority of well-off Jewish merchants, bankers, and factory owners, the majority of the Jews were poor and became even more so under Russia’s control. They made a living as traders, as semi-skilled craftsmen in old and emerging industries (textiles, for example), and as shopkeepers. Few were farmers; many were destitute. For the most part, Jews lived in small towns known as shtetls. In tandem with cultural and intellectual changes, once the processes of industrialization and urbanization were under way, most Jews left the shtetl to live in larger urban centers such as Warsaw, Vilna, Krakow, and Lodz. By the 1920s, they made up between a quarter and half of the population in Poland’s larger cities (in some smaller towns, they made as much as 90 percent).

Those cities became the cultural, religious, and intellectual centers of world Jewry. There, Jews developed an extensive network of cultural and literary institutions and charities. Alongside competing religious trends, new political theories and ideologies gripped Polish Jews, including Zionism and socialism. These ideas and many others were discussed in thousands of newspapers, books, journals, and plays, written mostly in Yiddish.

In the 1880s and 1890s, after the assassination of Russian Tsar Alexander II, Russian-Polish Jews were exposed to a series of organized massacres targeting Jewish communities called pogroms. In response, some two million Jews emigrated out of this region, with the vast majority going the United States. Others responded with different solutions. Some Orthodox Jews, who looked to protect Judaism, tried their best to isolate themselves from hostility and outside forces. Zionists promoted the idea of mass migration to Palestine, while socialist Bundists sought to unite all the Jews in Eastern Europe in a class-based fight for economic reform. Others believed that assimilation (or acculturation) into mainstream culture was the proper response.

After World War I, Poland became a democratic independent state with significant minority populations, including Ukrainians, Jews, Belorussians, Lithuanians, and ethnic Germans. However, increasing Polish nationalism made Poland a hostile place for many Jews. A series of pogroms and discriminatory laws were signs of growing antisemitism, while fewer and fewer opportunities to emigrate were available. One the eve of World War II, three and a half million Jews, or about ten percent of the population, lived in Poland, giving it the highest percentage of Jews in any European country.