Andrzej Krakowski: urodzeni w Polsce zdobyli w sumie ponad 60 Oscarów

PAP

– 36 artystów urodzonych na terenie obecnej lub przedrozbiorowej Polski zdobyło łącznie ponad 60 Oscarów. Tymczasem w kraju rozpoznaje się jedynie ośmiu z nich – powiedział PAP profesor filmu w nowojorskim City College, Andrzej Krakowski.
Gina Lollobrigida, Billy Wilder i Audrey Hepburn

Krakowski podczas wtorkowego spotkania w Fundacji Kościuszkowskiej zwrócił uwagę na nieprecyzyjność kryteriów oceny: kogo spośród zdobywców Oscarów uważa się za Polaka. Przypomniał, że w Polsce zalicza się do nich na ogół np. Romana Polańskiego, który urodził się w Paryżu, ma żydowskie pochodzenie, a w języku polskim nakręcił tylko jeden film fabularny – “Nóż w wodzie”. Nie wspomina się natomiast Janusza Kamińskiego, z Ziębic, który mówi po polsku i nie jest Żydem.

– Ja za Polaków uważam wszystkich ludzi, którzy się urodzili na terenach polskich – powiedział Krakowski. Przypomniał, że kiedy kilka lat temu przedstawicielka PiSF – organizująca wystawę honorującą laureatów nagrody – zwróciła się do niego z prośbą o ekspertyzę, wyszczególniła tylko osiem osób – byli to Ewa Braun, Jan Kaczmarek, Paweł Pawlikowski, Roman Polański, Zbigniew Rybczyński, Alan Starski, Leopold Stokowski i Andrzej Wajda.

– Zastanawiam się, dlaczego nie znalazł się w tym gronie zdobywca siedmiu Oscarów Billy Wilder? Wychował się w Krakowie i mówił po polsku, urodził w Suchej Beskidzkiej i zawsze o nią pytał? Brak też Freda Zinnemanna urodzonego w Rzeszowie, który dostał pięć Oscarów. Cztery, w tym im. Irvinga G. Thalberga, dostał Sam Spiegel urodzony w Jarosławiu i postrzegany jako najwybitniejszy producent w historii. Samuel Goldwyn urodzony w Warszawie miał dwa Oscary – wyszczególnił Krakowski.

Paul Muni

Przypomniał, że pierwszą kobietą-scenarzystką, uhonorowaną Oscarem, była Sonya Levien urodzona w Panimuniku (dzisiejsza Litwa), a pierwszym polskim scenarzystą Heinz Herald z Międzychodu. Z kolei pierwszym nagrodzonym aktorem, był Paul Muni ze Lwowa. Irving Berlin z Tołoczyna zdobył Oscara jako kompozytor najlepszej piosenki, a Mack Gordon z Warszawy za słowa i muzykę do piosenki.

Krakowski wyjaśnił, że Zinnemann i zaprzyjaźniony z nim laureat Oscara za najlepszą muzykę mówiący po polsku Bronisław Kaper pochodził z Warszawy i był z tego dumny. Obydwaj nazywali się wzajemnie przez cały czas Polakami. Dimitri Tiomkin, nagrodzony czteroma Oscarami za muzykę przyznawał raz, że urodził się w Kremenczuku, kiedy indziej, że w Krzemieńcu, to znów, że w Krzemienicy.

– Twórca Akademii Filmowej, szef studia filmowego M-G-M Luis B. Mayer z Mińska Mazowieckiego zawsze podawał jako miejsce urodzenia Rosja/Polska. Nie musiał dodawać Polski, która nie istniała wówczas jako państwo, a zawsze to robił, bo miał taką potrzebę – zaznaczył autor książek “Pollywood: jak stworzyliśmy Hollywood” oraz “Pollywood II: uciekinierzy w raju”.

Wspominał, że kiedy był w Amerykańskim Instytucie Filmowym (AFI) na przełomie lat 60. i 70. przybył tam Goldwyn, który po wypadku samolotowym musiał korzystać z wózka inwalidzkiego. – Kiedy szef Instytutu George Stevens, który go woził przechodził koło grupy studentów wskazując na mnie powiedział do Goldwyna: “przecież ty się urodziłeś w Polsce, a mamy tu studenta z Polski”. Goldwyn zapytał, gdzie się urodziłem i kiedy powiadomiłem, że Warszawie, przyznał, że on też. Zapytał z kolei, ile mi zajęło czasu, żeby się dostać do Ameryki? Na moją odpowiedź, że trzy dni odparł: “A mnie trzy lata na piechotę” – wspomniał w rozmowie z PAP Krakowski.

Na kilka dni przed 91. ceremonią wręczenia statuetek Krakowski zapoznał miłośników kina z długą listą polskich twórców obdarowanych prestiżowym wyróżnieniem. Pośród nich wymienił m.in. Irvinga Sarafa, który się urodził w Łodzi i ma Oscara za pełnometrażowy dokument “In the Shadow of the Stars”, a także operatora Borysa Kaufmana pochodzącego z Białegostoku.

Max Factor i Petula Clark

Jak dodał, niewiele osób zdaje sobie sprawę, że Amerykańska Akademia Filmowa wyróżnia także osiągnięcia techniczne – za takie właśnie urodzony w Polsce producent najwyższej jakości sprzętu nagrywającego, Stefan Kudelski, zdobył cztery Oscary w kategorii technicznej; natomiast scenograf Anton Grot z Kiełbasina – jedną statuetkę za wynalezienie maszyny imitującej fale.

Tadeusz Krzanowski urodzony w Krośnie dostał nagrodę Akademii Filmowej za stworzenie systemu komputerowego do poruszania miniaturek w efektach specjalnych. W tej samej kategorii wygrał Eugen Schufftan pochodzący z Wrocławia. Wynalazł tzw. Filtry Schufftana i dostał Oscara za najlepsze zdjęcia do “Hazardzisty”.

Krakowski przypomniał, że w ogóle pierwszy nadany Oscar trafił do Maxa Factora ze Zduńskiej Woli. Ponieważ nie było jeszcze wówczas odpowiedniej kategorii, otrzymał on trofeum za rozwój światła żarowego. – Ci ludzie, a także wielu innych, są zapomniani. Nikt o nich w Polsce nie wspomina – argumentował Krakowski, który za produkcję dokumentu “California Reich” sam otrzymał w 1976 roku nominację do Oscara.

– Chcemy być mocarstwem, mamy wszelkie powody, żeby się chwalić, a tego nie robimy – podsumował reżyser, scenarzysta i producent, Andrzej Krakowski.

Can Israel’s first lunar mission solve a magnetic mystery?

Abigail Klein Leichman

With SpaceIL’s unmanned spacecraft set to lift off next week, the organization’s Science Team has included instruments that will help unlock the secrets of the Moon’s magnetic rocks.

SpaceIL’s Beresheet craft was shipped from Israel to Cape Canaveral in January 2019 ahead of an expected February launch. Photo courtesy of SpaceIL

After eight years of preparations costing $100 million, the SpaceIL Israeli unmanned spacecraft “Beresheet” (Genesis) is tentatively scheduled to take off from Cape Canaveral Air Force Station, Florida, on February 21 and reach the rocky surface of the Moon six to eight weeks later following multiple orbits around Earth.

Prof. Oded Aharonson of the Weizmann Institute of Science’s Earth and Planetary Sciences Department hopes to be at the launch along with the other seven members of SpaceIL International Science Team he heads.

The team members – from Israel, France and the United States — put scientific instruments aboard Beresheet to take measurements that they hope will shed new light on one of the basic enigmas about the Moon:

Although rocks collected by Apollo missions were found to be magnetic, the Moon’s iron core does not generate a global magnetic field as does the Earth’s iron core.

“On Earth the rocks are magnetized from the global magnetic field, but how and when did the lunar rocks get magnetized? If we can measure the magnetism of these rocks, we can begin to understand how and when this magnetism arose,” Aharonson tells ISRAEL21c.

Weizmann Institute of Science Prof. Oded Aharonson and the Beresheet lunar craft at Israel Aerospace Industries. Photo: courtesy

Scientists have various theories about how a temporary magnetic “dynamo” may have been generated on the Moon, perhaps from repeated asteroid impacts or from the long-ago dynamo action of the iron core that is now cool. But nobody knows how long that dynamo lasted.

“As we find younger and younger rocks – say 2 billion years old instead of 3 billion years old — that still have a magnetic signature, then we conclude the dynamo must have been alive for longer than previously hypothesized.

We’re motivated by this basic science question, to help us understand the universe around us,” says Aharonson, who earned his PhD at the Massachusetts Institute of Technology.

Magnetometer expert Asaf Grosz from Ben-Gurion University of the Negev’s department of electrical and computer engineering helped integrate a sensor built at UCLA onto the Beresheet spacecraft.

This instrument will be calibrated by measuring the magnetic field of the craft itself while it is still on its way. Once Beresheet is in orbit around the Moon, the instrument will be able to detect and measure the lunar magnetic field in different areas.

The lander will employ this “retroreflector” to return a laser beam to its source on a NASA Moon Orbiter and thus determine Beresheet’s precise location. Photo: courtesy

The craft also carries a unique array of mirrors provided by NASA for reflecting a laser beam of light precisely back in the direction of its source, a NASA Moon Orbiter (LRO), enabling the scientific team to track the position of Beresheet on the surface.

The landing site was chosen carefully by the scientific team to ensure a smooth and safe touchdown in a suitable area for performing the scientific experiments and relaying results back to Earth.

“We’ve had a lot of experience studying the surface of the Moon including its topography and temperatures, so we synthesized all this information and narrowed it down to a dozen candidate landing sites without a lot of rocks and slopes, from which we selected the primary site to aim for,” says Aharonson. This area covers a few kilometers.

The Israeli spacecraft will be launched on a SpaceX Falcon 9 rocket. If it touches down successfully it will make Israel only the fourth country to land there after the US, the former Soviet Union and China.

SpaceIL is an independent initiative started in 2011 by Yariv Bash, Kfir Damari and Yonatan Winetraub to compete in the Google LunarX Prize competition. Although the competition officially ended in March 2018 with no winners, SpaceIL and its donors decided to continue working toward the goal of landing on the moon.

The 180-kilo Beresheet craft, built at Israel Aerospace Industries, was transported on January 17 in a cargo plane from Ben-Gurion Airport to Florida.

“After eight years of hard work, our dream has come true: We finally have a spacecraft,” said SpaceIL CEO Ido Anteby. “Shipping the spacecraft to the United States is the first stage of a complicated and historic journey to the moon. This is the first of many exciting moments, as we look forward to the forthcoming launch in Cape Canaveral.”

The Roast of Yasser Arafat

FazzFire