W wieku 14 lat usłyszała o skazaniu Adolfa Eichmanna. W domu nikt się tym nie zajmował, więc nie mogła dowiedzieć się niczego więcej.

Kiedy była nastolatką myślała, że każda kobieta po ślubie będzie miała znaczek na ręce (jej matka przetrwała Auschwitz). – Nie wiedziałam co to jest, wszystkie kobiety to miały – dodaje. Dopiero po jej śmierci zapytała ojca o doświadczenia matki z obozu.

Jej ojciec nie trafił do Auschwitz, ponieważ został uratowany przez Oskara Schindlera. I dopiero po emisji filmu “Lista Schindlera” rodzice wspomnieli kilka słów na temat Zagłady.

Tutaj nie jestem obca

Lili Haber zapytana o to, czym dla niej jest Związek Krakowian w Izraelu, bez zastanowienia odpowiedziała, że “całym życiem”. – Czuję, że mam to zrobić, bo pierwszego pokolenia już nie ma. Jak ja tego nie zrobię, to kto będzie pamiętał o Żydach, którzy mieszkali tu w Krakowie?

W szkołach ta wiedza jest niemożliwa do zdobycia. Stąd poczucie misji – bo gdyby nie jej praca, pamięć o tym zaginęłaby całkowicie.

Jak mówi, w Polsce czuje się swobodnie, w przeciwieństwie do innych krajów, gdzie ma poczucie wyobcowania. – Kraków to moja perełka. Tu się urodziłam i czuję, że to jest moje miasto.

– W Polsce czuję się inaczej. Jadę do Stanów i jestem obca, tutaj nie – podkreśla.

Nakłania pokolenia powojenne, by odkrywały Polskę i poznawały swoją historię, mimo uprzedzeń. Chciałaby, by poszerzały swoją wiedzę, oprócz odwiedzania cmentarzy i poruszania tematu Zagłady. I aby jedynym tematem łączącym Żydów z Polską nie był ten właśnie, tragiczny moment historyczny.

Lili Haber dodała, że w Polsce była już wiele razy, jednak nigdzie w kraju nie szanuje się i upamiętnia Żydów tak, jak w Krakowie. Wyraziła swój zachwyt i złożyła wielkie podziękowania za kultywowanie pamięci.

Obwarzanek znany w Izraelu

Profesor Łukasz Tomasz Sroka wspominał o studenckich projektach, związanych z dawną społecznością żydowską – np. dotyczących dziedzictwa kulturowego Żydów w dawnej Małopolsce. Jak mówił, studenci doszukali się ważnych informacji o ludności żydowskiej Chrzanowie, ale także w Mielcu.

Wspomniał również o wymianach studenckich z izraelskimi uczelniami, które odbywały się do czasów pandemii. A także o warsztatach na temat tradycji krakowskich. – Młodzież naszego uniwersytetu przygotowywała warsztaty dla studentów z Izraela, na przykład na temat obwarzanka. To było cudowne, bo często słuchacze uświadamiali sobie, że przecież to znają, bo ktoś o tym opowiadał w domu – relacjonował.

Studenci krakowscy mieli za to okazję poznawać Tel Awiw “od środka”.

Nawiązując do tych doświadczeń prof. Sroka mówił, że kiedy poznaje się kraj i ludzi podobnych do siebie, zmagających się z takimi samymi problemami, przeżywających podobne uczucia – nie ma miejsca na powstawanie negatywnych uczuć.