Etnografia i folklorystyka żydowska w Polsce do roku 1945

---

Organizator: PME 
Warszawa 1-3.09.2015

Przed II wojną światową badania nad życiem i kulturą Żydów w Polsce i całej Europie środkowo-wschodniej prowadzili uczeni z różnych krajów i kręgów badawczych, między innymi Henryk Lew, Max Grünwald, Beniamin Wolf Segel, Regina Lilientalowa, Jehuda Lejb Cahan, Giza Frenkel, Noach Pryłucki, Alfred Landau, Max Weinreich, Saul Ginzburg i Peter Marek, Szmuel Lehman i Szlojme Bastomski. Publikowali w kilku językach, po niemiecku – na łamach czasopism „Am-Urquell”, „Globus” i „Mitteilungen zur Jüdichen Volkskunde”, po polsku – w „Izraelicie”,„Wiśle” i „Ludzie”, po rosyjsku – w „Voshode” i „Evrejskoj Starine” oraz w jidysz – w „Jidysze Filologie” i „Filologisze Szriftn”. Naszym zamiarem jest przywrócenie pamięci o dokonaniach badaczy wszystkich wspomnianych kręgów językowych i w efekcie – uzyskanie pełnego obrazu rozwoju etnografi i żydowskiej w Polsce i szerzej – w Europie środkowo-wschodniej.

Powodem podjęcia tej tematyki przez Państwowe Muzeum Etnograficzne w Warszawie jest fakt, że to właśnie w murach tej instytucji na przełomie XIX i XX w. spotykała się grupa folklorystów publikujących w „Izraelicie” i „Wiśle”, której przewodził Henryk Lew. W zbiorach Muzeum ważne miejsce zajmował dział poświęcony kulturze żydowskiej. Kolekcję tę wzbogacali między innymi Henryk Lew, Regina Lilientalowa i Ignacy Bernstein. W czasie II wojny światowej zbiory Muzeum doszczętnie spłonęły.

Nawiązując do tego ważnego wątku swej historii, Państwowe Muzeum Etnograficzne dąży do odtworzenia kolekcji żydowskiej zarówno przez gromadzenie ocalałych w Polsce zabytków, jak i poprzez ich rekonstrukcję na podstawie zachowanej dokumentacji oraz wykonywanie replik wybranych artefaktów ze zbiorów innych muzeów. Mamy nadzieję, że realizując tę konferencję, wspólnie z Państwem włączymy się w nurt działań przywracających pamięć o badaczach żydowskich w Polsce i krajach sąsiednich.

Problematyka konferencji

1. Zagadnienia ogólne:

• – stan badań;
• – terminologia;
• – periodyzacja etnografi i żydowskiej;
• – główne problemy badawcze.

2. Kręgi badawcze i sylwetki badaczy

A. Kręgi badawcze:

• – wielorakie korzenie żydowskiej etnografi i (związki rodzącej się nauki z historią, fi lologią,
• geografi ą, itp.);
• – język jako wyznacznik przynależności do kręgu badawczego (polski, rosyjski, niemiecki,
• żydowski [jidysz] i hebrajski); inne wyznaczniki;
• – geneza poszczególnych kręgów, grup, teksty programowe;
• – struktury organizacyjne: organizacja i instytucjonalizacja badań;
• – polityczny i narodowy aspekt badań etnografi cznych;
• – metodologia badań stosowana w poszczególnych kręgach (teoria i praktyka badawcza);
• – dokonania poszczególnych grup, publikacja wyników i gromadzenie materiałów: czaso-
  pisma, wydawnictwa zwarte, archiwa i muzea, biblioteki.

B. Sylwetki badaczy:

• Henryk Lew, Beniamin Wolf Segel, Regina Lilientalowa, Giza Frenklowa, Max Grünwald, Alfred Landau, Ignacy Bernstein, Mosze Berlin, Szymon An-ski, Noach Pryłucki, Szlojme, Bastomski, Szmuel Lehman, Max Weinreich i inni.

3. Pola badawcze, tematyka badań

• – folklor słowny i muzyka: pieśni, wiersze, wyliczanki, żarty, zagadki, zabawy;
• – kultura materialna: ubiór, przedmioty codziennego użytku, zabawki, instrumenty, sztuka
• ludowa, budownictwo, sztuka sakralna i cmentarna;
• – obyczajowość związana z rokiem obrzędowym;
• – obyczajowość związana z cyklem życia człowieka;
• – medycyna i magia.

4. Folklor a wojna i historia

• – badania żydowskiego folkloru w czasie wojen i rewolucji;
• – badania folkloru w czasie Holokaustu;
• – obecność tematyki historycznej w folklorze.

5. Konteksty

• – związki etnografi i żydowskiej w Polsce z etnografi ą polską i innymi;
• – miejsce etnografi i żydowskiej w etnografi i Polski oraz w badaniach międzynarodowych;
• – relacje między uczonymi różnych kręgów badawczych.

6. Pogranicza

• – pogranicza nauk (etnografi a, antropologia, historia, literaturoznawstwo, językoznawstwo,
• historia sztuki i architektury);
• – pogranicza kultur (kultura żydowska a polska, ukraińska, białoruska, rosyjska, niemiecka
• i inne);
• – pogranicza obszarów twórczych (kultura ludowa a kultura popularna i wysoka; tradycja
• ustna a pisemna);
• – pomiędzy nauką a sztuką (badania folkloru a folkloryzm).

Językami obrad będą polski i angielski. Referaty i dyskusje będą tłumaczone symultanicznie. Zgłoszenia prosimy przesyłać na adres e-mail dominika.leszczynska@ethnomuseum.pl do 31 maja 2015 r., wpisując w tytule „zgłoszenie na konferencję”. Powinny one zawierać dane prelegenta (stopień/tytuł naukowy, imię, nazwisko, ośrodek naukowy), tytuł i abstrakt referatu (do 1500 znaków) oraz dane kontaktowe (e-mail, telefon). Informację o akceptacji referatu prześlemy pocztą elektroniczną do 30 czerwca 2015 r.

Treść referatów planujemy opublikować w dwujęzycznym czasopiśmie „Etnografia Nowa” pod koniec 2015 r. W związku z tym prosimy o nadesłanie gotowych tekstów do 25 sierpnia 2015 r. Zastrzegamy sobie prawo do wyboru tekstów.

Czasopismo „Etnografia Nowa” ukazuje się od 2009 r. i jest punktowane wg Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego: 4.

CFP

Podane terminy i informacje należy potwierdzić bezpośrednio u organizatora lub na jego stronie wwww

---

 

---