Archives

Chaos on campus: London anti-Israel protesters call for violence against Israel

Chaos on campus: London anti-Israel protesters call for violence against Israel

Emily Schrader


Picketing lecture of pro-Israel activist, demonstrators chant openly for Intifada and call for UK universities to divest from Israel; ‘We should be calling upon the Arab and Muslim armies to liberate Palestine occupation,’ says one speaker

.

An event with Arab Israeli Yoseph Haddad titled “Life as an Israeli Arab” hosted by the UCL Israeli Society, the UCL Jewish Society at University College London (UCL) in cooperation with StandWithUs UK, led to a counter-protest with over 200 anti-Israel protesters who openly chanted for violence in the streets of London on Tuesday.

The event, attended by approximately 60 students due to the limited capacity of the room, and under heavy police and security presence, welcomed Yoseph Haddad who shared his story as a minority in Israel and spoke about his experiences in the IDF and the Second Lebanon War, battling Hezbollah. Even with the controversy outside, attendees of the event listened respectfully despite having different opinions, and asked pointed questions during the Q&A

Students and staff reported that there had been numerous attempts to cancel the event by anti-Israel groups in the week leading up to the lecture, and signs near campus advertised the anti-Israel protest with a “wanted” sign depicting Haddad’s face. Students reported that such maneuvering is common practice on many UK campuses where there are concerted efforts to silence Jewish or pro-Israel speakers and events.
Previously, an event with Palestinian activist Bassem Eid was canceled due to “an error in how the event request was submitted,” according to at least one of the organizers.

At the start of the anti-Israel protest, organizers chanted to “free Palestine from the river to the sea” and marched from the center of campus to Haddad’s lecture, blocking the entrance to the building and preventing attendees from leaving without being guarded by security. At one point, one of the protesters even asked security where the other exits to the building were, creating concern for the safety of Jewish students in attendance.

Sign advertising anti-Israel protest with ‘wanted’ sign depicting Arab Israeli activist Yoseph Haddad’s face (Photo: Emily Schrader)

Flares in the colors of the Palestinian flag were set off as the protesters chanted openly for Intifada and called for UK universities to divest from Israel. Several speakers at the protest, one of whom even identified herself as an employee of the university named Yasmeen, also accused Haddad personally of “war crimes” and being a “terrorist” among other race-based insults, and reiterated repeatedly that Zionism, widely accepted as the movement for Jewish civil rights and self-determination, was something that must be obliterated, along with the State of Israel in its entirety.

One speaker stated explicitly, “We should be calling upon the Arab and Muslim armies to liberate Palestine occupation.”
He continued, “how do we accomplish a free Palestine? What is the true solution? Some may say it’s a two-state solution, but how can we accept this? This is our land…we cannot accept a two-state solution…The solution is simple. Military occupation requires military intervention.”

Anti-Israel rally at University College London, February 7, 2023 (Photo: Emily Schrader)

In addition to the chants and calls for violence, anti-Israel protesters were spotted waving photos of Iranian Ayatollah Khamenei, as well as cursing at and flipping off journalists present covering the event, despite the fact that the organizers of the anti-Israel demonstration called on the crowd not to engage with anyone outside their group and to conduct themselves peacefully.

Following Haddad’s lecture, he was escorted out by 5 security guards through the back while over 100 protesters remained intended to confront him. The students were also able to exit through the back without incident.
On the protest, Haddad told Ynet, “It’s really sad that in a country like the UK differing perspectives are so demonized and attacked to the point where there is a genuine danger of violence. The situation for the Jewish students on campus, in particular, is a shocking and unacceptable reality.”

Anti-Israel protesters fly Palestinian flags and hold up photo of Iranian Supreme Leader Ayatollah Ali Khamenei during a rally at University College London, February 7, 2023 (Photo: Emily Schrader)

Itzik Zarfati, executive director of StandWithUs UK, added, “We are proud to bring the story of Israel to students across the UK. Unfortunately, every day we learn that even in 2023, freedom of expression is not guaranteed – but we are committed to reaching every student wherever they are.”

Haddad stated he was proud that the event went forward despite attempts to sabotage the event and the intimidation tactics targeted at students who are actively bringing different perspectives to campuses in the UK.
“Today was a victory for freedom of speech despite the attempts to shut down conversation and dialogue,” said Haddad.


Zawartość publikowanych artykułów i materiałów nie reprezentuje poglądów ani opinii Reunion’68,
ani też webmastera Blogu Reunion’68, chyba ze jest to wyraźnie zaznaczone.
Twoje uwagi, linki, własne artykuły lub wiadomości prześlij na adres:
webmaster@reunion68.com


Książka dr Marii Ferenc «Każdy pyta, co z nami będzie» wyróżniona w konkursie The Yad Vashem International Book Prize for Holocaust Research 2022


Książka dr Marii Ferenc «Każdy pyta, co z nami będzie» wyróżniona w konkursie The Yad Vashem International Book Prize for Holocaust Research 2022

Żydowski Instytut Historyczny


Z radością ogłaszamy, że książka dr Marii Ferenc z Działu Naukowego ŻIH „«Każdy pyta, co z nami będzie». Mieszkańcy getta warszawskiego wobec wiadomości o wojnie i Zagładzie” otrzymała wyróżnienie w prestiżowym konkursie The Yad Vashem International Book Prize for Holocaust Research 2022. Pracę opublikowało Wydawnictwo ŻIH.

The Yad Vashem International Book Prize for Holocaust Research 2022 to nagroda przyznawana od 1988 roku przez Instytut Yad Vashem publikacjom poświęconym Zagładzie w uznaniu ich szczególnie wysokiego poziomu naukowego. W tym roku pierwszą nagrodę otrzymała prof. Rebecca Clifford za książkę Survivors: Children’s Lives After the Holocaust.

Niezmiernie się cieszymy i z całego serca gratulujemy dr Marii Ferenc tak zaszczytnego wyróżnienia!

Warto też przypomnieć, że jest to już kolejna nagroda, którą została wyróżniona książka „Każdy pyta, co z nami będzie”. Mieszkańcy getta warszawskiego wobec wiadomości o wojnie i Zagładzie. Dr Maria Ferenc otrzymała za swoją publikację Nagrodę KLIO, Nagrodę Historyczną „Polityki” i Nagrodę im. Józefa A. Gierowskiego i Chonego Shmeruka. Z niecierpliwością czekamy też na ogłoszenie wyników konkursu o Nagrodę im. Pierwszego Rektora Uniwersytetu Łódzkiego Prof. Tadeusza Kotarbińskiego, do której Autorka również została nominowana.

Więcej informacji o konkursie można znaleźć na stronie Yad Vashem.

_____

Książkę „Każdy pyta, co z nami będzie”. Mieszkańcy getta warszawskiego wobec wiadomości o wojnie i Zagładzie można kupić w stacjonarnej i internetowej Księgarni na Tłomackiem.

Niektórym słowa świadków wydawały się niewiarygodne‚ bo niepojęta była sama relacjonowana sytuacja. Wiele osób nie było w stanie uwierzyć‚ że Niemcy w okrutny sposób zabijają wszystkich Żydów‚ od niemowlęcia do starca. „Nikt przecież nawet nie chciał myśleć‚ żeby ktoś mógł taką zbrodnię popełni攂 relacjonował mężczyzna‚ który w getcie pracował jako rikszarz. „Nie można było w to uwierzyć. […] Czy gdyby teraz powiedziano‚ że wysiedlą trzysta tysięcy ludzi i zagazują‚ uwierzyłaby pani? […] Ja nie wierzyłem”‚ mówił po latach Władysław Szpilman.

Fragment książki

Ile wiedzieli‚ zamknięci w getcie warszawskim‚ Żydzi o tym‚ co dzieje się poza murami? Jakie znaczenie miały dla nich informacje o przebiegu wojny? Jak zdobywali wiadomości o eksterminacji Żydów‚ jakie pogłoski do nich docierały i jak na nie reagowali? Kiedy zrozumieli‚ że wszyscy Żydzi zostali skazani na śmierć?

dr Maria Ferenc – socjolożka‚ badaczka Zagłady Żydów‚ pracowniczka Żydowskiego Instytutu Historycznego im. Emanuela Ringelbluma. Koordynatorka projektu badawczego „Encyklopedia getta warszawskiego”‚ współredaktorka kilku tomów dokumentów z Archiwum Ringelbluma.


Zawartość publikowanych artykułów i materiałów nie reprezentuje poglądów ani opinii Reunion’68,
ani też webmastera Blogu Reunion’68, chyba ze jest to wyraźnie zaznaczone.
Twoje uwagi, linki, własne artykuły lub wiadomości prześlij na adres:
webmaster@reunion68.com


Archaeologists find world’s oldest narrative story, and it’s intense

Archaeologists find world’s oldest narrative story, and it’s intense

AARON REICH


The carvings depict a man holding his penis flanked by leopards, and another man holding a snake standing next to a bull.
.

The male figure situated between two leopards.
(photo credit: K. Akdemir)

Archaeologists have managed to uncover what is believed to be the oldest narrative depiction in history: A man holding his penis while being flanked by leopards, and another man sitting near a bull and holding a snake, according to a new study.

Discovered in southeastern Turkey, the carving is important because not only does it depict a narrative, meaning a story, but the carving itself is dated to the ninth millennium BCE – over 11,000 years ago.

The findings of this study were published by Istanbul University archaeologist Eylem Özdoğan in the peer-reviewed academic journal Antiquity.

What is the world’s oldest drawn story?

Many people have widely cited the famous Epic of Gilgamesh as the world’s oldest story. 

This is not exactly true, however. While it is the oldest epic poem and it is one of the most influential pieces of writing in history, it was only from the 18th century BCE.

The male figure in high relief. (credit: K. Akdemir)

Stories, however, have been a part of human culture for far longer. 

Rather, they seem to have been formed alongside the development of primitive human societies, with evidence of it first cropping up in the Neolithic era.

This particular era was defined by a number of things, most notably humans abandoning the hunter-gatherer lifestyle for a more sedentary agricultural life.

Here, evidence starts to crop up due to prolonged human settlement, which allows researchers to see how social roles developed, and so on. This also can see some links to symbols and rituals, which are inherently linked to stories.

In other words, seeing early stories can tell about the society that made them.

This story in particular is told in the form of carvings in Sayburç, Turkey near the Syrian border.

These carvings depict five figures in two scenes. The first scene depicts a human holding his penis in his right hand, with round protrusions on the knees implying he is bent forward while sitting. Standing on both sides of him are two leopards, each with open mouths with teeth and curled tails, with one leopard having a visible penis.

The second scene depicts another human, this one with his penis on his abdomen and squatting down. In his hand is what appears to be either a snake or a rattle, head pointing to the ground. Standing next to the man is a bull, with both horns visible.

Notably, the second scene has the human with his back turned to the three figures in the first scene.

So what does it mean?

Well, there are a few things we can tell right off the bat, especially when comparing it to other Neolithic carvings.

First, the use of the penis seems to mainly be a form of showing gender. Secondly, we can see that the dangerous aspects of animals, such as leopard teeth and bull horns, are shown emphasized. 

Both of these are common in other Neolithic carvings.

What is different, however, is that the two carvings form a narrative, a story in their own right. 

As for the meaning of the story, we may not know specifics, but it seems to be a comment on the relationship between humans and animals. 

Later Neolithic art would show humans and animals stacked on top of each other, such as humans carrying animals.

But these carvings have humans and animals on the same horizontal level. 

But what does that mean? That’s the part we aren’t sure about. Most likely, however, the progressing narrative story in these two scenes seems to indicate that this is meant to indicate specific events or stories are being told.

What those stories are, however, isn’t clear.

Speaking to science news outlet LiveScience, Neolithic archaeologist Jens Notroff, who was not involved in the study, explained that most likely, there are references here that modern humans won’t recognize.

“Unfortunately, while the Neolithic hunter may have easily recognized its message,” he told LiveScience, “we are still lacking an understanding of the actual narrative.” 

However, that doesn’t mean it will stay a mystery forever.

The area in Sayburç is still being excavated, and there is more work to be done. There may be more carvings to find nearby. Perhaps the missing pieces are still waiting to be found.


Zawartość publikowanych artykułów i materiałów nie reprezentuje poglądów ani opinii Reunion’68,
ani też webmastera Blogu Reunion’68, chyba ze jest to wyraźnie zaznaczone.
Twoje uwagi, linki, własne artykuły lub wiadomości prześlij na adres:
webmaster@reunion68.com


ŻYD, DUMNY UKRAINIEC

Cmentarz żydowski w Sadhorze / fot. L. Włodek


ŻYD, DUMNY UKRAINIEC

LUDWIKA WŁODEK


Prawnuk cadyka powiedział mu: Mojsze, jest wojna, teraz wszyscy są Żydami, przyjmuj wszystkich, kogo się da


Mychajło Krajs i Mojsze Zejew to ta sama osoba. Wszyscy go w Czerniowcach świetnie znają. Jest opiekunem synagogi w Sadhorze, na przedmieściach miasta. Nie pełni tam żadnej religijnej funkcji. Sam siebie nazywa zawhosp, co można przetłumaczyć jako zarządzającego gospodarza. To właśnie dzięki niemu synagoga i życie duchowe oraz społeczne wokół niej świetnie funkcjonują. Jest zwykłym członkiem tamtejszej gminy żydowskiej, nie pobiera wynagrodzenia za swoje zaangażowanie. Wręcz dokłada z własnych pieniędzy. Zarabia, prowadząc prywatną firmę. Z zawodu jest inżynierem, ma zakład, który produkuje maszyny do wyrobu galanterii tekstylnej: sznurówek, wstążek, lin. Ale nie żali się, więcej i tak stąd dostaje, niż sam wkłada. – Wszystkie piękne momenty w moim życiu są związane z pracą tutaj – zapewnił mnie.

Komsomolec nie wierzy w Boga

Kiedy się spotkaliśmy, organizował właśnie fetę, coroczne obchody dnia pamięci cadyka Izraela Friedmana, który założył tutejszą gminę chasydzką. Friedman osiadł w Sadhorze w latach 40. XIX wieku. Wcześniej działał w Różynie, na Żytomierszczyźnie, która wówczas znajdowała się w imperium rosyjskim. Z Rosji uciekł, ponieważ został oskarżony o nasłanie płatnych zabójców na dwóch donosicieli. Znalazłszy się na terytorium Austrii, napisał do cesarza z prośbą, by udzielił mu zgody na pobyt w swoim państwie. Cesarz nie tylko się zgodził, ale jeszcze podarował mu kawałek ziemi w Sadhorze właśnie, która stała się nową siedzibą cadyka. On zaś wolał położoną na uboczu wieś niż pobliskie Czerniowce. Bał się bowiem, że reformatorsko nastawieni czerniowieccy Żydzi mogliby sprowadzić na złą drogę jego konserwatywnych współwyznawców, którzy szybko ściągnęli za nim na te tereny. Sadhorska gmina zaczęła się rozrastać. W początku lat 50. XIX wieku, niedługo po śmierci Friedmana, wybudowano nową, wspaniałą synagogę, w której gmachu, odrestaurowanym kilka lat temu, rozmawiałam z Mychajłem.

Następnego dnia mieli tam zjechać chasydzi z całego świata na wspólne modły i wielkie przyjęcie. Mychajło nie tylko opowiadał mi o sobie, ale też dyrygował przygotowaniami. W synagodze mieszkało kilkudziesięciu uchodźców. Pochodzili z różnych części Ukrainy objętych wojną, niektórzy byli Żydami, ale większość nie. Na czas obchodów Mychajło znalazł im inne lokum. Nie chciał, żeby uroczystości zakłócały im normalne funkcjonowanie, poza tym musiał gdzieś umieścić co ważniejszych gości przybywających na obchody. Pilnował tymczasowej przeprowadzki, koordynował godziny przylotów poszczególnych chasydzkich VIP-ów z wyjeżdżającymi po nich kierowcami. A także ustalał menu i przede wszystkim czuwał nad tym, aby przygotowania przebiegały sprawnie i bez kłótni. A problemy wisiały w powietrzu. Do głównej sali synagogi, w której rozmawialiśmy, co chwilę ktoś wbiegał, a to donosząc, że w kuchni już jest za dużo osób i nic nie da się znaleźć, a to, że czyjaś zaplanowana od dawna marszruta uległa nagłej zmianie.

Z różańskiej dynastii chasydów wywodzi się matka Mychajła. Ojciec też był Żydem, spod Chocimia. Mychajło urodził się w 1961 roku, w Czerniowcach. Jego babcia od strony taty bardzo nalegała, żeby nazywał się Mojsze, na cześć jej ojca.

Mychajło Krajs przed synagogą w Sadhorze / fot. L. Włodek

– Mama nie chciała mnie zapisać jako Mojsze, bała się, że będę miał przez to problemy – opowiadał mi. – Związek Radziecki początku lat 60. nie był najlepszym państwem dla ortodoksyjnych Żydów. Ale teściowa bardzo nalegała. W końcu mama znalazła sposób, żeby ją odwieść od tego pomysłu. W owych czasach był bardzo popularny mistrz szachowy Michaił Tal, Żyd z Rygi. „Jego też na pewno rodzina nazywa Mojsze, a jednak zapisali go Michaił”, powiedziała mama babci, co ostatecznie przekonało ją do tego, że moje żydowskie imię niekoniecznie musi się znaleźć w oficjalnych papierach. I tak zostałem Michaiłem. A potem, już w niepodległej Ukrainie, Mychajłem.

Mychajło już w dzieciństwie wiedział, że jest Żydem. Pierwszym jego językiem był jidysz. Gdy poszedł do szkoły, zaczął używać rosyjskiego. W mieście w owych czasach nie istniało raczej żadne żydowskie życie duchowe, tata tylko czasem brał go do synagogi. Na święta mama robiła żydowskie potrawy. Nie znali zbyt dobrze wszystkich teologicznych szczegółów, ale obchodzili Purym, Pesach i inne. Na studia musiał pojechać do Rygi, w Czerniowcach mu odmówili, oficjalnie dlatego, że miał rodzinę za granicą, ale najprawdopodobniej właściwy powód był taki, jak sam uważa, że był Żydem.

W czasie studiów w Rydze postanowił raz iść na Purym do tamtejszej synagogi. Zobaczył, że w czasie modlitwy błyskają flesze – to KBG fotografowało ludzi. Jego też. Wkrótce potem dostał wezwanie do dziekanatu. Dowiedział się, że komsomolec nie może wierzyć w Boga. To była oficjalna część rozmowy. Potem dziekan zniżył głos i powiedział mu, już prywatnie, że wszystko będzie dobrze, tylko żeby już więcej do tej synagogi nie chodził. – To był Łotysz – wyjaśnił mi Mychajło – też niespecjalnie zapewne kochał tę naszą władzę radziecką.

Ukraiński patriota

Ze mną Mychajło vel Mojsze rozmawiał wyłącznie po ukraińsku. Bo przede wszystkim, jak mi wytłumaczył, jest jednak wielkim ukraińskim patriotą. – W pierwszej kolejności czuję się Ukraińcem, Ukraińcem żydowskiego pochodzenia – zapewnił mnie i opisał swoją niedawną rozmowę ze znajomym, wybitnym ukraińskim historykiem, Jarosławem Hrycakiem. Razem stwierdzili, że w pełni uformowany naród można poznać po tym, że Żydzi zaczynają być dumni, że są jego członkami. Mychajło jest dumny z tego, że jest Ukraińcem.

– To radziecka propaganda stworzyła mit ukraińskiego nacjonalisty antysemity. Pracowała nad tym przez dziesięciolecia. Zupełnie jakby to Ukraińcy urządzili Holokaust, nie Niemcy – opowiadał mi Mychajło, wspominając wojenne losy swojej rodziny. – Do Czerniowców Niemcy weszli stosunkowo późno, dopiero po dwóch tygodniach od rozpoczęcia wojny z ZSRR, w lipcu 1941 roku. Tutejsi Żydzi, a było ich w mieście blisko 40 procent, nie wiedzieli prawie nic o antyżydowskiej polityce Hitlera. Często byli świetnie wykształceni na austro-węgierskich uniwersytetach, doskonale mówili po niemiecku, a jidysz, bywało, że się wstydzili. Wielu cieszyło się, że po barbarzyńskich Sowietach wreszcie pojawili się kulturalni Niemcy. Tymczasem ci kulturalni Niemcy od razu zaczęli rozstrzeliwania. Czerniowce leżały na uboczu, więc mieli poczucie, że mogą tu sobie na wszystko pozwolić. Zabijali ludzi w biały dzień, na ulicy, a 6 lipca w okolicy wsi Biła zamordowali kilkuset Żydów, łącznie z głównym rabinem Czerniowców. W każdym społeczeństwie jest grupa ludzi, którzy wykorzystują takie prześladowania, żeby zarobić, wybić się lub po prostu dręczyć dotychczasowych sąsiadów. Ojciec opowiadał mi, że Ukraińcy wcale nie byli gorsi od innych. Wręcz przeciwnie, byli tacy, którzy im pomagali. To przecież rumuńskie państwo wykończyło własnych Żydów, a i tutejsi Rumuni nie byli lepsi. Mimo to na świecie pokutuje właśnie mit Ukraińca antysemity. Do dziś. Rozmawiałem ostatnio z jakąś ciotką z diaspory i ona mi mówi, po rosyjsku, bo jidysz dawno zapomniała: co ty tam siedzisz z tymi ukraińskimi nacjonalistami? A ja jej na to: ciotko, a co ty tam siedzisz z tymi niemieckimi faszystami? – i wybuchnął śmiechem na wspomnienie własnej riposty.

W pierwszy dzień wojny zadzwonił do Mychajła Mordechaj Szolom Josef Friedman z Jerozolimy, potomek cadyka. Przypomniał mu proroctwo swojego pradziadka, który mówił, że Sadhora po stu trudnych latach później będzie bezpieczna. I przewidział, że w Czerniowcach będzie wielu uchodźców. Poprosił Mychajło-Mojsze, żeby zrobił dla nich miejsce w synagodze. Mychajło zapytał, czy ma przyjmować tylko Żydów, i usłyszał w odpowiedzi: Mojsze, jest wojna, teraz wszyscy są Żydami, przyjmuj wszystkich, kogo się da.

Muzeum bukowińskiej diaspory w Czerniowcach / fot. L. Włodek

Sam Mychajło po 24 lutego ani chwili się nie wahał, czy ma zostać w Ukrainie. To było dla niego oczywiste. Ma żonę Ukrainkę, troje dzieci tu wychował. Rozważał nawet, czy nie iść do armii, ale oboje z żoną uznali, że będzie bardziej przydatny na miejscu, w Czerniowcach i w Sadhorze. Wtedy zaproponował żonie, żeby pojechała za granicę, ale ona mu na to odpowiedziała: Jak mam jechać, skoro mam dziecko na wojnie?

Bo do ukraińskiej armii zaciągnął się ich średni syn. Kiedy rozmawialiśmy, był gdzieś pod Chersoniem (to było jeszcze przed wyzwoleniem tego miasta przez siły ukraińskie). Na początku przysyłał zdjęcia w mundurze. – Wtedy pewnie był jeszcze na tyłach i dlatego się chwalił – uważa Mychajło. – Teraz jest w samym epicentrum wojny, fotki w mundurze i z karabinem się skończyły. Matce mówi, że jest daleko od frontu, ze mną jest trochę bardziej szczery, ale i tak pisze oszczędnie, tylko tyle, ile musi. Zapewne nie chce nas stresować, ale ja i tak czuję, że robi niebezpieczne rzeczy. Wcześniej kilka lat pracował w Izraelu, proponowali mu repatriację, ale odpowiedział, że jego ojczyzną jest Ukraina.

Drugi syn, najstarszy, już kilka lat temu wyjechał do Stanów. Trzy lata uczył się w jesziwie, ożenił się z nowojorską Żydówką. Niedawno wzięli ślub, bardzo tradycyjny. Mychajło żałuje, że nie mogli z żoną na niego pojechać. Syn zajmuje się biznesem. Teraz robi zbiórki na ukraińską armię. Obiecał też rodzicom, że tak wychowa dzieci, żeby mówiły po ukraińsku. A najmłodszy syn Mychajła jest jeszcze dzieckiem, ma 15 lat, chodzi do szkoły w Czerniowcach.

Naród polityczny

Po rozmowie pojechaliśmy z Mychajłem na cmentarz w Sadhorze. Pokazał mi grób cadyka Friedmana. Było nadzwyczaj ciepłe październikowe popołudnie. Buki porastające okoliczne wzgórza miały piękny złotobrązowy kolor. Plan był taki, że wrócę sobie z Sadhory do Czerniowców taksówką. Ale zadzwonił telefon. – Ce moja drużyna [to moja żona] – wyjaśnił mi, zanim odebrał. Okazało się, że musi i tak po coś wrócić do miasta, więc przy okazji może mnie podrzucić.

Po drodze opowiadał mi o domach różnych grup etnicznych, które powstały w Czerniowcach jeszcze w czasach austriackich, przed I wojną światową. Jest tam dom polski, ukraiński, niemiecki i rumuński. Jest też żydowski. Dziś domy należą do miasta, pełnią funkcje domów kultury. Mychajło zdradził mi, że wspólnota żydowska będzie starała się o zwrot domu. Podobno odkryto, że pełnił też funkcję synagogi. – Nadal jednak dom będzie otwarty dla wszystkich – zapewniał mnie. 

fot. L. WłodekFasada domu żydowskiego w Czerniowcach / fot. L. Włodek

Na fasadzie domu jest wyrzeźbiona gwiazda Dawida. Wiszą tam też nie tylko żółto-niebieskie, ale i malinowo-czarne flagi. Te ostanie bardzo przeszkadzają części polskiej prawicy, bo kojarzone są z UPA. Czerniowieckiej wspólnocie żydowskiej jednak nie przeszkadzają w ogóle. Dla nich, jak dla wszystkich współczesnych Ukraińców, te flagi oznaczają po prostu wolną, niepodległą Ukrainę, z którą oni, jako ukraińscy Żydzi, się utożsamiają.

– Ukraina stworzyła naród polityczny – opowiadał mi Mychajło, kiedy już wjeżdżaliśmy na brukowane ulice centrum Czerniowców. – Tu się liczy obywatelstwo, nie etniczność. Krymski Tatar, czy ja, Żyd, jesteśmy dziś takimi samymi Ukraińcami. I nikogo to nie dziwi. Trochę tak jak we Francji nikt się nie dziwi czarnoskórym Francuzom. Zresztą teraz to i my mamy sporo czarnoskórych Ukraińców.

– No i macie prezydenta Żyda – wtrącam.

– Tak – zgadza się ze mną. – To opowiem pani na pożegnanie jedną zabawną historię – zaproponował. – Jeden znajomy z Czerniowiec strasznie narzekał na poprzedniego prezydenta. „Ten Żyd, Poroszenko, to zdrajca, skorumpowany, taki owaki”. Tłumaczyłem mu, że Poroszenko nie ma z żydostwem nic wspólnego. Kiedy wybory wygrał Zełenski, ten sam człowiek był zachwycony „No wreszcie, taki fajny, młody, uczciwy”. A ja mu na to, że akurat Zełenski to jest Żyd. Nie chciał mi uwierzyć.

Wkrótce potem byliśmy na miejscu. Wysiadłam z samochodu, pożegnałam się z Mychajłem.

Głód najnowszej historii

To był piękny dzień. Poza porannym, nie było już ani jednego więcej przeciwlotniczego alarmu. Spotkałam się z Lilią Szutjak, dziennikarką i wykładowczynią akademicką z Czerniowców. Wzięła mnie do najsłynniejszej czerniowieckiej, a może i ukraińskiej, księgarni – Bukinist. Prowadzi ją Marina Lwowna Libanowa. To kobieta legenda. Zna cały ukraiński świat literacki i wszyscy ją znają. Na dodatek jest mądra, zabawna i bardzo gadatliwa. Przy czym jednocześnie przenikliwa i czuła, tak dla swoich rozmówców, jak dla tych, o których opowiada. Ściśle współpracuje z literackim festiwalem Meridian Czernowitz. Jej księgarnia to także antykwariat. Są tu wszystkie najciekawsze książki współczesnych ukraińskich autorów i autorek, a także dużo archiwalnych perełek. 

Marina lwowna / fot. L. WłodekMarina Lwowna Libanowa / fot. L. Włodek

Opowiedziała mi, że po 24 lutego pojawili się nowi klienci, uchodźcy. – Starsi pytają o książki po rosyjsku, młodzi biorą tylko ukraińskie. Książki dla dzieci też sprzedają się tylko ukraińskie. Wzrosło zainteresowanie literaturą historyczną, zwłaszcza tą o historii najnowszej.

To dlatego na wierzchu oprócz najnowszych książek Sofiji Andruchowycz czy Andrija Bodnara leżały biografie Jewhena Konowalca czy Stepana Bandery. Także jej, czerniowieckiej Żydówce, ukraiński nacjonalista Stepan Bandera mniej przeszkadza niż niektórym polskim politykom.

Po wyjściu z Bukinista poszłyśmy z Lilią na główny deptak miasta, ulicę Olgi Kobylańskiej, ukraińskiej pisarki i publicystki, jednej z pierwszych ukraińskich feministek. Była jeszcze oświetlona. Zjadłyśmy dobrą kolację w jednej z modnie urządzonych restauracji, popiłyśmy winem Black Odessa. Prawie nie rozmawiałyśmy o wojnie. Raczej o pracy na uczelni, o prawdzie w reportażu i o Kapuścińskim, o którym Lilia pisała kiedyś pracę dyplomową.

Dopiero ciemność, która uderzyła mnie, kiedy po półtorej godzinie wyszłyśmy z restauracji, przypominała mi, że trwa wojna i że Czerniowce – mimo że uchodzą za najbezpieczniejsze miasto Ukrainy – też są nią dotknięte, a ci ludzie, jeszcze przed chwilą tak liczni na Kobylańskiej, to nie turyści, a wojenni uchodźcy.

Nadchodziła noc. Tak samo czarna i dla Mychajła, i dla Mariny Lwownej, i dla wszystkich mieszkających w tym mieście potomków tutejszych Żydów, Niemców, Polaków i Rusinów, i dla mówiących po rosyjsku uchodźców z Charkowa, i dla mówiących po ukraińsku od dziecka mieszkańców bukowińskich i podkarpackich wsi. I wszyscy oni musieli spędzić kolejną noc, martwiąc się o bliskich na froncie, o opał na zimę, o krewnych i znajomych w innych, częściej ostrzeliwanych miastach kraju. Wszystko dlatego, że czuli się narodem, politycznym, świadomym swoich praw narodem Ukrainy, a nie częścią ruskiego miru.


Tekst powstał w ramach projektu Re: Open Ukraine prowadzonego przez The Institute for Central European Strategy.

Dział ukraiński powstaje dzięki dofinansowaniu European Cultural FoundationInstytutu Goethego w WarszawieKrakowskiego Biura FestiwalowegoCentrum Dialogu im. Juliusza Mieroszewskiego oraz Instytutu Nauk o Człowieku w Wiedniu.


Zawartość publikowanych artykułów i materiałów nie reprezentuje poglądów ani opinii Reunion’68,
ani też webmastera Blogu Reunion’68, chyba ze jest to wyraźnie zaznaczone.
Twoje uwagi, linki, własne artykuły lub wiadomości prześlij na adres:
webmaster@reunion68.com


Dlaczego na pomniku w obozie koncentracyjnym brakowało trzech trójkątów?

Brama w obozie koncentracyjnym w Dachau z napisem ‘Arbeit macht frei’ (praca czyni wolnym) (fot. Diego Delso, CC BY-SA 4.0 , via Wikimedia Commons)


Dlaczego na pomniku w obozie koncentracyjnym brakowało trzech trójkątów?

Anna Machcewicz


Dlaczego na pomniku w obozie koncentracyjnym brakowało trzech trójkątów?

.

Zwiedzenie kolejnego muzeum – utworzonego na miejscu byłego obozu koncentracyjnego – mimo powtarzalności elementów wystawy, stałości w funkcjonowaniu obozowej machiny nie zmniejsza ciężaru w sercu. Każdy zwiedzający musi się mierzyć po raz kolejny z pytaniem, jak to było możliwe? Z drugiej strony ta powtarzana i pozornie znana historia za każdym razem dostarcza coraz bardziej szczegółowej wiedzy, bo przecież każdy obóz miał swoją specyfikę. Taka była moja wyprawa do Dachau.

Obóz koncentracyjny Dachau

Ten obóz dla politycznych przeciwników nazistów powstał na terenie nieczynnej fabryki prochu i amunicji 22 marca 1933 r., wkrótce po nominacji Hitlera na kanclerza Rzeszy. Istniał 12 lat i stale się powiększał. Na jego obszarze i w licznych filiach więziono ponad 200 tys. ludzi z całej Europy. Około jednej piątej straciło życie, zanim został wyzwolony 29 kwietnia 1945 r. przez żołnierzy amerykańskich.

Był obozem wzorcowym, „szkołą przemocy” najpierw dla własnej załogi składającej się z esesmanów. Pierwszy komendant Theodor Eicke ogłosił w październiku 1933 r. regulamin zawierający brutalne sankcje karne dla więźniów oraz przepisy służbowe dla wartowników SS (Schutzstaffel). Regulamin instytucjonalizował władzę SS nad więźniami, sankcjonował samowolę i terror. 

Zdjęcie propagandowe: strażnicy SS i więźniowie w obozie koncentracyjnym Dachau, czerwiec 1938 r.Zdjęcie propagandowe: strażnicy SS i więźniowie w obozie koncentracyjnym Dachau, czerwiec 1938 r.  Bundesarchiv, Bild 152-23-07A / CC-BY-SA 3.0, CC BY-SA 3.0 DE , via Wikimedia Commons

Wypracowano tu schematy poniżania więźniów, odzierania ich z godności, bezdusznego korzystania z ich sił witalnych, aż do ostatecznych możliwości. Eicke objął funkcję szefa Inspektoratu Obozów Koncentracyjnych i wprowadził obowiązujący w Dachau model w pozostałych obozach.

Pomnik w Muzeum KL-Dachau

Liczące 43 tys. Dachau niedaleko Monachium jest znane światu jako miejsce zbrodni narodowego socjalizmu. Wcale nie chciało podtrzymywać tej pamięci, skoro aż do lat 60. teren byłego obozu zamieszkiwali Niemcy wygnani z terenów Polski i Czech. Dopiero w 1965 r. na żądanie byłych więźniów powstało tu Muzeum KL-Dachau.

We wrześniu 1968 r. na terenie obozu uroczyście odsłonięto pomnik Narodów autorstwa jugosłowiańskiego rzeźbiarza Nandora Glida. Naprzeciwko rzeźby z brązu, która symbolizuje postać człowieka w ogrodzeniu z drutu kolczastego, znajduje się relief w kształcie łańcucha, oznaczający w przenośni solidarność więźniów w obozie. Na reliefie umieszczono trójkąty w rozmaitych kolorach, którymi SS stygmatyzowało poszczególne kategorie więźniów. 

We wrześniu 1968 r. na terenie obozu Dachau uroczyście odsłonięto pomnik Narodów autorstwa jugosłowiańskiego rzeźbiarza Nandora GlidaWe wrześniu 1968 r. na terenie obozu Dachau uroczyście odsłonięto pomnik Narodów autorstwa jugosłowiańskiego rzeźbiarza Nandora Glida  fot. Iuliia mr, CC BY-SA 4.0 , via Wikimedia Commons

Pierwotne założenie rzeźbiarza, to, które wygrało konkurs w 1959 r., zostało w pomniku okaleczone. Wśród trójkątów brak różowego, zielonego i czarnego, którymi oznaczani byli homoseksualiści, kryminaliści i tzw. więźniowie aspołeczni. W pamięci byłych więźniów politycznych, w dominującej narracji nie mieli statusu ofiar.

Trójkąty, które wróciły

Narracja, dominująca jeszcze do lat 80., ulegała stopniowej zmianie. Na oglądanej dziś wystawie wszystkie kategorie więźniów odzyskały równorzędny głos. Stąd wiem np., że robotnik Anton H. był niedużego wzrostu i upośledzony fizycznie. Już przed 1933 r. często był karany za żebractwo. We wrześniu 1933 r. podczas wielkiej operacji policyjnej przeciwko żebrakom został aresztowany i skazany na dwa lata pobytu w domu pracy poprawczej. Stąd, z racji przepełnienia, został w maju 1934 r. wraz z innymi zatrzymanymi wysłany do Dachau, gdzie otrzymał kategorię więźnia „aspołecznego” i został oznaczony czarnym trójkątem. 

Materiały szkoleniowe dla strażników SS - identyfikacja więźniówMateriały szkoleniowe dla strażników SS – identyfikacja więźniów  Public domain, via Wikimedia Commons

W 1936 r. nadal był w obozie, choć czas kary już się skończył. Zresztą w tym roku znów była obława i mógł paść jej ofiarą. Dalszy los Antona H. nie jest znany. Pozostało zdjęcie z policyjnej kartoteki i spisana na jej podstawie krótka notka o jego życiu.

Podczas rządów nazistów tacy jak on zostali bezterminowo wykluczeni ze społeczeństwa, skazani na straszny los w obozie, a po wojnie przez lata usuwani ze zbiorowej pamięci.

Trudno się z nimi było utożsamiać. Nie byli więźniami politycznymi, bojownikami ruchu oporu, duchownymi (których szczególnie wielu, zwłaszcza z Polski, trafiło do Dachau) ani Żydami. A więc nie mogli być traktowani ani jako bohaterowie, ani jako ofiary prześladowań, które zostały uznane za najstraszniejsze i najważniejsze w pejzażu zbrodni III Rzeszy. A przecież życie Antona H. było nie mniej warte niż którejkolwiek innej ofiary Dachau czy innego obozu.


Anna Machcewicz

Historyczka dziejów najnowszych. Pracuje w Instytucie Studiów Politycznych PAN.


Zawartość publikowanych artykułów i materiałów nie reprezentuje poglądów ani opinii Reunion’68,
ani też webmastera Blogu Reunion’68, chyba ze jest to wyraźnie zaznaczone.
Twoje uwagi, linki, własne artykuły lub wiadomości prześlij na adres:
webmaster@reunion68.com