Gazeta partii Szas „Haderecz” dała w czwartkowym wydaniu nagłówek: „Sąd najwyższy przeciwko narodowi Izraela”.

Lewin chce ograniczyć uprawnienia sądu najwyższego

W Izraelu obowiązuje ustawa zakazująca politykowi skazanemu za przestępstwa podatkowe pełnić funkcję ministra. Ale pod koniec grudnia zdominowany przez prawicę parlament uchwalił poprawkę mówiącą, że zakaz pełnienia stanowisk nie odnosi się do wyroków w zawieszeniu.

Chodziło właśnie o utorowanie drogi Deriemu. Szas ma 11 miejsc w Knesecie i jest drugą największą partią w koalicji po Likudzie Netanjahu.

Od razu po objęciu urzędu premier, który sam ma proces o korupcję, postanowił ograniczyć władzę sądowniczą. W styczniu minister sprawiedliwości Jariw Lewin przedstawił projekt zmian. Jest tam m.in. wyeliminowanie klauzuli racjonalności, która pozwala sądowi najwyższemu anulować decyzje podjęte przez rząd, gdy uzna je za „wyjątkowo nierozsądne” – to właśnie ona posłużyła do wyeliminowania Deriego.

Lewin chce również, aby politycy odgrywali większą rolę w powoływaniu sędziów sądu najwyższego. W komisji nominacyjnej na miejsce dwóch przedstawicieli izby adwokackiej mieliby wejść dwaj politycy. Dałoby to politykom większość 5 do 4, ale nadal sędziowie mieliby prawo weta.

Zwolennicy rządu twierdzą, że niewybrani przez naród sędziowie mają za dużo władzy, a większość parlamentarna powinna móc działać bez ograniczeń. Krytycy załamują ręce nad groźbą upadku izraelskiej demokracji.

Co teraz zrobi Netanjahu?

Netanjahu na razie nie powiedział, czy utrzyma Deriego w rządzie wbrew orzeczeniu. Od decyzji sądu najwyższego nie ma odwołania.

– Jeśli premier nie zastosuje się do nakazu sądu i nie zakończy kadencji Deriego w rządzie – chociaż trudno mi sobie wyobrazić taki scenariusz – to mamy kryzys konstytucyjny, z jakim nigdy wcześniej nie mieliśmy do czynienia – powiedział „New York Timesowi” Johanan Plesner, prezes Izraelskiego Instytutu Demokracji w Jerozolimie.

Również dr Amir Fuchs, badacz tej samej instytucji, uważa za mało prawdopodobne, aby Netanjahu zignorował orzeczenie, ponieważ narażałby się na zarzut obrazy sądu. – Jestem pewien, że zastosuje się do orzeczenia. To nie znaczy, że je uszanuje – powiedział Fuchs agencji AP. – Prawdopodobnie wprowadzą bardzo szybkie przepisy, które pozwolą ponownie mianować Deriego.

– Netanjahu wie, że jeśli Deri nie jest w rządzie, to nie ma rządu – powiedział inny minister z Szas Jaakow Margi tuż przed wydaniem orzeczenia przez sąd.