Wisła odsłania pamiątki z czasów wojny

Krzysztof Bielawski

Na dnie Wisły tkwi stary wagonik. Historycy twierdzą, że ma związek z gettem warszawskim.

Od kilku tygodni w Polsce panuje susza. Brak opadów sprawił, że obniżył się poziom wody w Wiśle. Niedawno na wysokości Bydgoszczy-Fordonu rzeka odsłoniła fragmenty leżących na dnie macew. Z kolei w Warszawie odnaleziono wagonik, który przypuszczalnie pochodzi z getta.

Wagonik na brzegu Wisły (foto: K. Bielawski)

To wagonik towarowy o rozstawie kół 600 mm, wyprodukowany w Niemczech, zapewne w latach 30-tych lub już w czasie wojny. Dr Zbigniew Tucholski z Instytutu Historii Nauki PAN uważa, że w Warszawie wagon był używany do wywózki gruzu ze zburzonego getta.

Po zdławieniu powstania w getcie warszawskim, Niemcy postanowili zrównać z ziemią teren Dzielnicy Północnej. Zbudowano wtedy 2 linie kolejowe, wykorzystywane do wywozu gruzu. Jedna przez cmentarz żydowski prowadziła w okolice ul. Obozowej. Druga biegła od Placu Muranowskiego w stronę Wisły, na Kępę Potocką. Właśnie w tym rejonie leży wagon.

O odkryciu wie już stołeczny konserwator zabytków. Wagonik został przeznaczony do zabezpieczenia. Co jednak stanie się z nim dalej?

Sprawą zainteresował się Tomasz Urzykowski – dziennikarz „Gazety Stołecznej” i varsavianista. Liczy, że wagonik będzie odpowiednio wykorzystany. Na łamach „Gazety Stołecznej” napisał artykuł o znalezisku, dziś też zwrócił się do kilku warszawskich muzeów.

Przypomnijmy, że podobna sytuacja miała miejsce w 2012 r. Wtedy na dnie Wisły odnaleziono fragmenty macew. Członkowie zespołu Wirtualnego Sztetla oraz pracownicy Fundacji Rodziny Nissenabumów przewieźli je na cmentarz.